Όλοι αναγνωρίζουν ότι η αυξημένη κίνηση των ΙΧ στο πολεοδομικό συγκρότημα Θεσσαλονίκης εν πολλοίς οφείλεται στον αυξημένο φόβο των πολιτών για τη χρήση των αστικών λεωφορείων λόγω πανδημίας.
Να αναγνωρίσω ότι γίνεται σημαντική προσπάθεια από τον ΟΑΣΘ όλο αυτό το διάστημα, από την κυβέρνηση κι από όλους τους εμπλεκόμενους ώστε να αυξηθεί ο στόλος των οχημάτων που κυκλοφορούν και εξυπηρετούν τις ανάγκες μετακίνησης των πολιτών, αλλά και για να μην απαξιωθεί ο ρόλος και η αναγκαιότητα των μέσων μαζικής μεταφοράς (θα έπρεπε και η προτεραιότητα...). Να αναγνωρίσω επίσης ότι οι δυνατότητες παρεμβάσεων ουσίας είναι πεπερασμένες. Να αναγνωρίσω και τις προσπάθειες της Τροχαίας, που της φορτώνονται πολλές αρμοδιότητες και δίχως βοήθειες παλεύει να συμμαζέψει τα ασυμμάζευτα.
Δικαιολογίες και αιτιολογίες για τους υψηλούς κυκλοφοριακούς φόρτους υπάρχουν πολλές. Οι ερμηνείες που δίνουν οι επιστήμονες για τα αίτια του φαινομένου και οι αιτίες που επικαλούνται οι αυτοδιοικητικοί ως αντικειμενικές της επιβάρυνσης της κυκλοφορίας, προκειμένου να ζητήσουν την υπομονή μας (των πολιτών) έχουν εξαντληθεί στον δημόσιο διάλογο και σε ό,τι με αφορά τις αποδέχομαι σχεδόν στο σύνολό τους (όταν δεν αποτελούν απλώς δικαιολογίες για να καλύψουν εμφανείς ανεπάρκειες).
Σε κάθε περίπτωση οι εμπλεκόμενοι ούτε έχουν συμφωνήσει ποτέ σε ένα συνολικό σχέδιο αντιμετώπισης του προβλήματος, ενώ κυρίως υπονομεύουν τη συνολική προσπάθεια (αν υπάρχει τέτοια) καθώς δεν υπάρχει ενιαίος προγραμματισμός των παρεμβάσεων σε τοπικό επίπεδο.
Είναι προφανές ότι όταν μπλοκάρει για ένα μικρό εργοτάξιο μια οδική αρτηρία της Θεσσαλονίκης δημιουργεί προβλήματα στο σύνολο των δρόμων, ειδικά τις λεγόμενες ώρες αιχμής. Δεν είναι φαινόμενο μόνο της Θεσσαλονίκης, αλλά όλων των αστικών κέντρων με σημαντικά πληθυσμιακά μεγέθη και αυξημένη «εισερχόμενη» κίνηση.
Το κυκλοφοριακό πρόβλημα είναι ενδεικτικό της ανάγκης για μητροπολιτική διοίκηση της Θεσσαλονίκης, με ξεκάθαρο πλαίσιο αρμοδιοτήτων και με θεσμική θωράκιση, ώστε να αποφασίζει και να επωμίζεται την ευθύνη για ό,τι γίνεται στο πολεοδομικό συγκρότημα και επηρεάζει τη συνολική λειτουργία του.
Η κουβέντα αυτή έχει ανοίξει εδώ και πολλά χρόνια και πλέον είναι θεωρώ ώριμες οι συνθήκες ώστε να γίνει μια σοβαρή μεταρρύθμιση, που θα οδηγήσει σε ένα νέο μοντέλο διοίκησης της περιοχής (ανεξαρτήτως του φορέα που θα το αναλάβει) και θα δώσει τις αναγκαίες λύσεις στην καθημερινή λειτουργία της ευρύτερης περιοχής Θεσσαλονίκης, στην οποία ζουν περίπου ένα εκατομμύριο πολίτες, ίσως και περισσότεροι (ως μόνιμοι κάτοικοι).
Πέρα από αυτή τη «γενική», αλλά πολύ ουσιαστική κουβέντα, πρέπει παράλληλα να γίνονται και πράξεις. Οι πολίτες πιστεύουν ότι όλα έχουν αφεθεί στην τύχη τους και κανείς δεν ενδιαφέρεται για διόρθωση καταστάσεων χάους που επικρατούν σε πολλούς δρόμους.
Γνωρίζω ότι αυτή την «αφοριστική» νοοτροπία την απεχθάνονται οι αρμόδιοι, όσοι ασκούν διοίκηση. Όμως υπάρχει και οφείλουν να την αντιμετωπίσουν με έργο κι όχι να την παρακάμπτουν. Όσο μεγάλη κι αν είναι η απαξία ορισμένων πολιτών, όσο εμμονικές κι αν είναι οι κριτικές που ασκούνται, καλώς ή κακώς έχουν βάση και είναι απολύτως βέβαιο και αποδεδειγμένο διαχρονικά ότι η προσπάθεια όταν γίνεται έστω και μέσα σε ένα «τοξικό» περιβάλλον, στο τέλος αναγνωρίζεται και κερδισμένος είναι εκείνος που έχει κάνει πράξεις και δεν έχει εγκαταλείψει τον αγώνα. Η υπομονή, η πίστη και η δουλειά πάντα στο τέλος ανταμείβονται. Και οι πολίτες δεν είναι ούτε αχάριστοι, ούτε δεδομένα άδικοι.
Θα δώσω τρία παραδείγματα, τα οποία πρέπει οι αρμόδιοι να τα αντιμετωπίσουν άμεσα. Έπρεπε ήδη να έχουν παρέμβει, αλλά δυστυχώς δεν έχει γίνει τίποτα και η κατάσταση επιδεινώνεται καθημερινά. Αφορούν στους δρόμους τριών περιοχών, από τις οποίες διέρχονται χιλιάδες οχήματα καθημερινά και χρησιμοποιούνται από εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες. Η λειτουργία των συγκεκριμένων περιοχών ρίχνει λάδι στη φωτιά της κριτικής και κατατίθεται εδώ και πολλά χρόνια ως παράδειγμα της ολιγωρίας, της ανικανότητας και όλων των άλλων υποτιμητικών χαρακτηρισμών που αποδίδουν οι πολίτες στους αρμόδιους και τελικά στην Πολιτεία. Επισημαίνω ότι δεν είναι τα μοναδικά, αλλά είναι ενδεικτικά.
Περιοχή Δικαστηρίων. Απροσπέλαστη και αβίωτη, υπολειτουργεί και ταλαιπωρεί εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες κάθε μέρα. Κομβική περιοχή, στην οποία η παράνομη στάθμευση, τα διπλοτριπλοπαρκαρισμένα, το ανεπαρκές οδικό δίκτυο, η καταστρατήγηση κάθε νομιμότητας και το συνεπαγόμενο μποτιλιάρισμα έχουν γίνει συνήθεια. Αδιανόητο, μπροστά στον τοπικό «ναό της Δικαιοσύνης» να επικρατεί τέτοιο μπάχαλο και τόση παρανομία. Παρέμβαση; Καμία ουσιαστική. Από τα φανάρια που δεν εξυπηρετούν, μέχρι τα αυτονόητα. Η κατάσταση που επικρατεί είναι τριτοκοσμική και συνιστά ντροπή για όλη τη Θεσσαλονίκη, καθώς είναι και βασική είσοδος στην πόλη κι από τη Δυτική Είσοδο κι από την οδό Λαγκαδά κι από τη Μοναστηρίου.
Περιοχή ανατολικής εξόδου. Από την Ανθέων (Γεωργίου Παπανδρέου) μέχρι και την Αδριανουπόλεως η αυθαιρεσία χτυπάει καθημερινά «κόκκινο». Καθένας κάνει ό,τι του καπνίσει χωρίς τον παραμικρό έλεγχο. Προφανώς η λεωφορειολωρίδα έχει καταργηθεί στην πράξη, προφανώς και το διπλοπαρκάρισμα και στις δυο πλευρές των δρόμων είναι κατοχυρωμένη πρακτική, προφανώς και συγκεκριμένες ώρες της ημέρας μποτιλιάρει και μπλοκάρει όλη η κίνηση στην κεντροανατολική Θεσσαλονίκη. Παρέμβαση; Καμία ουσιαστική. Αποδοχή της παρανομίας από όλους. Έτσι είναι κι αν σας αρέσει...
Περιοχή ανατολικής εισόδου. Από το Νταλίπη μέχρι το Αρχαιολογικό Μουσείο όλος ο κεντρικός οδικός άξονας είναι ένα πεδίο άσκησης μαθητευόμενων οδηγών. Θέλεις δε θέλεις για να βγεις αλώβητος πρέπει να μάθεις να οδηγείς σωστά. Αυτό ως... θετική επίπτωση του μπάχαλου που επικρατεί. Ένα μπάχαλο όπου πλέον κανείς δεν σέβεται κανέναν και φυσικά το αν θα λειτουργήσει η πόλη δεν ενδιαφέρει επίσης κανέναν. Παρανομίες χιλιάδες καθημερινά. Ταλαιπωρούμενοι εκατοντάδες χιλιάδες καθημερινά. Οι λεωφορειολωρίδες ανέκδοτο. Το μόνο που δεν έχουμε δει είναι να τραβάει κάποιος χειρόφρενο μια μέρα και να κλείνει τη μία ή τις δυο λωρίδες κυκλοφορίας που μένουν ελεύθερες για να κινούνται τα περισσότερα οχήματα για να σταματήσει εντελώς η κυκλοφορία...
Αναφέρω ενδεικτικά τρεις περιοχές, διότι η οργή του κόσμου έχει περισσέψει γι' αυτές. Επαναλαμβάνω είναι πολλές περισσότερες οι περιοχές της ταλαιπωρίας και οι «αδιάβατοι» δρόμοι (ακόμη και κεντρικές οδικές αρτηρίες στη Χαριλάου, στη Νεάπολη, στον Εύοσμο και πάει λέγοντας) στο πολεοδομικό συγκρότημα. Όμως θεωρώ ότι οι αρμόδιοι δεν πρέπει να σηκώσουν τα χέρια ψηλά, όπως φαίνεται να έχουν κάνει, αλλά να προχωρήσουν σε μέτρα βελτίωσης του προβλήματος. Βελτίωσης, όχι αντιμετώπισης, αφού κάτι τέτοιο φαντάζει εξαιρετικά δύσκολο (αν ήταν εύκολο θα το είχαν κάνει χρόνια τώρα). Το γεγονός ότι ανέχονται οι Θεσσαλονικείς αυτό το μπάχαλο δεν σημαίνει ότι θα το συνηθίσουν κάποτε και δεν θα τους πειράζει... Ακόμη και μικρές παρεμβάσεις θα ήταν μια νίκη απέναντι στο χάος. Αν γίνονταν και μάλιστα με πρόγραμμα, συνεννόηση και σχέδιο, τουλάχιστον δεν θα είχαμε επιδείνωση της κατάστασης. Κι αυτό ένα κέρδος θα ήταν.