Από τον Ιούνιο του 1972 και έπειτα τα καλοκαίρια πολλών νεαρών Θεσσαλονικέων έμελλε να μυρίζουν αλμύρα, να είναι γεμάτα με αγώνες μπάσκετ αλλά και... κουνούπια, εκδρομές στην ύπαιθρο και να μοσχοβολούν καρπούζι στα υπαίθρια τραπεζάκια μίας κατασκήνωσης που έχει δημιουργήσει τις πιο όμορφες αναμνήσεις και τους πιο ισχυρούς δεσμούς: στην καταασκήνωση της ΧΑΝΘ στον Άγιο Νικόλαο Χαλκιδικής.
Η πρώτη οργανωμένη, μακροβιότερη και, βέβαια, πιο θρυλική κατασκήνωση που ιδρύθηκε ποτέ στη χώρα άνοιξε τις πόρτες της πριν από εκατό περίπου χρόνια, το 1924, όταν ακόμα η έννοια της παιδικής κατασκήνωσης ήταν παντελώς άγνωστη στην Ελλάδα και η ενσωμάτωση της Θεσσαλονίκης στο σύγχρονο Ελληνικό Κράτος μετρούσε λίγα μόλις χρόνια. Έτσι, το Πήλιο αποτελούσε το σημείο συνάντησης ΧΑΝ ανά την Ελλάδα.
Όμως, περίπου τέσσερις δεκαετίες αργότερα, από το 1968, γίνεται μία προσπάθεια να αποκτήσει η ΧΑΝ Θεσσαλονίκης μία δική της κατασκήνωση και μία ομάδα ανθρώπων ξεκίνησε το... ψάξιμο για το ιδανικό σημείο.
Επικεφαλής της προσπάθειας ήταν ο τότε διευθυντής της ΧΑΝΘ, Θεόδωρος Δερβίσης, αλλά και αρκετοί κατασκηνωτές που έρχονταν από το Πήλιο, μεταξύ των οποίων ο Νίκος Καλαντζάρης, ο Γιώργος Μιχαηλίδης αλλά και άλλοι.
Τότε ήταν που εντοπίστηκε μία περιοχή στον Άγιο Νικόλαο, η παραλία του Τσαπαδά όπως ονομάστηκε, λόγω του άνδρα από τον οποίον αγοράστηκαν τα τέσσερα πρώτα στρέμματα, η οποία βρίσκεται κοντά στον Όρμο Παναγιάς. Στην αρχή δεν υπήρχε καν νερό με αποτέλεσμα οι πρώτοι κατασκηνωτές, η παρέα των ανδρών αυτών, να ζουν σαν... πρόσκοποι έως και το 1972 όταν και λειτούργησε κανονικά πλέον η πρώτη κατασκήνωση της ΧΑΝΘ στη Χαλκιδική.
Από τη χρονιά που άνοιξε την αυλαία της η κατασκήνωση μέχρι και το 1975 λειτουργούσε μία περίοδο για κορίτσια και μία για αγόρια. Δεν πήρε πολύ, μόνο τρία χρόνια, για να ανοίξει ως μία μεικτή κατασκήνωση που υποδέχονταν παράλληλα και αγόρια και κορίτσια.
Η κατασκήνωση από τα πρώτα κιόλας χρόνια γέμιζε ζωή από τις μικρές Θεσσαλονικιές και τους μικρούς Θεσσαλονικείς που παρήλαυναν και περίμεναν με τη βαλίτσα στο χέρι για να φτάσει η ώρα να επισκεφτούν την αγαπημένη τους καλοκαιρινή συνήθεια.
Την κατασκήνωση επέλεγαν, κυρίως, παιδιά από τη Θεσσαλονίκη είτε κοπέλες από την Αθήνα, αδερφές των κατασκηνωτών στον Άγιο Ιωάννη του Πηλίου, καθώς η πρώτη κατασκήνωση της ΧΑΝ υποδεχόνταν μόνον αγόρια μέχρι και τις αρχές του 1990.
Όπως περιγράφει στη Voria.gr ο υπεύθυνος Τομέα Λειτουργίας Προγραμμάτων και Παραρτημάτων της ΧΑΝΘ, Δημήτρης Παππάς, το μέρος στον Άγιο Νικόλαο ήταν μαγευτικό και παρείχε απόλυτη ασφάλεια καθώς η πρόσβαση γινόταν είτε με τα πόδια είτε με καραβάκι από τον Όρμο Παναγιάς μέχρι να φτιαχτούν οι πρώτοι δρόμοι και να καταστεί δυνατό να φθάσουν εκεί τα λεωφορεία.
Ο κ. Παππάς αναφέρει πως από τις πρώτες ημέρες της λειτουργίας της η κατασκήνωση έδωσε βάση στο υγρό στοιχείο, με αθλήματα που αφορούν την ιστιοπλοΐα αλλά και τη ζωή στην ύπαιθρο. Επίσης, όπως είναι γνωστό, το όνομα της ΧΑΝΘ έχει συνυφαστεί με το μπάσκετ και δεν θα μπορούσε μία τόσο αγαπημένη συνήθεια να λείπει από το κατασκηνωτικό πρόγραμμα.
Μάλιστα, στα τέλη του ΄90 πολύ σημαντική στιγμή για τη ζωή της κατασκήνωσης ήταν η κατασκευή του στίβου περιπέτειας. Η ΧΑΝΘ Χαλκιδικής ήταν από τις πρώτες κατασκηνώσεις που απέκτησαν τέτοιου είδους εγκαταστάσεις και τις διατηρούν έως και σήμερα.
Στα πρώτα χρόνια λειτουργίας οι κατασκηνωτικές περίοδοι διαρκούσαν έναν μήνα αλλά γρήγορα έγιναν 20ήμερες και έτσι η κατασκήνωση λειτουργούσε σε τρεις περιόδους των 20 ημερών.
Παλαιότερα, στον αγαπημένο καλοκαιρινό προορισμό γινόταν δεκτά παιδιά ηλικίας εννέα ετών και πάνω, ενώ ακόμα και τα στελέχη ήταν μεγαλύτερης ηλικίας. Λίγο αργότερα, το ηλικιακό όριο έπεσε και παιδάκια από την πρώτη τάξη του Δημοτικού μπορούσαν να απολαύσουν ένα καλοκαίρι στον Άγιο Νικόλαο.
Η κατασκήνωση αποτέλεσε σημείο συνάντησης πολλών Θεσσαλονικέων αλλά και σημαινόντων προσώπων. Μάλιστα, στη δωδεακήμερη εξόρμηση στην Πίνδο που οργανώνει η ΧΑΝΘ είχε συμμετάσχει και ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, ενώ στον Άγιο Νικόλαο είχε περάσει τα καλοκαίρια του και ο δήμαρχος Αθηναίνων, Κώστας Μπακογιάννης. Επίσης, στην κατασκήνωση ως αθλητής της ομαδας χάντμπολ στη ΧΑΝΘ έπαιρνε μέρος και ο υφυπουργός Εσωτερικών, υπεύθυνος για θέματα Μακεδονίας Θράκης, Σταύρος Καλαφάτης.
Το προηγούμενο Σαββατοκύριακο η κατασκήνωση της ΧΑΝΘ γιόρτασε τα 50 της χρόνια και πάλαι ποτέ κατασκηνωτές και στελέχη συναντήθηκαν στον αγαπημένο τους καλοκαιρινό προορισμό.
Η ΧΑΝ Πηλίου
Πολλά χρόνια πριν τη λειτουργία της Χαλκιδικιώτικης κατασκήνωσης είχε ξεκινήσει να λειτουργεί η πρώτη οργανωμένη κατασκήνωση στη χώρα για παιδιά και εφήβους.
Έτσι, αμέσως μετά την ίδρυση της ΧΑΝΘ, το 1921, είχε δημιουργηθεί αρχικά μία ημερήσια κατασκήνωση στο Αγγελοχώρι, στο Καραμπουρνάκι. Λεγόταν «Φίλιππος ο Μακεδών», και τα παιδιά περνούσαν εκεί μία ολόκληρη μέρα, σαν εκδρομή, καθώς πρόκειται για την εποχή όπου έκανε κάποιος άνετα μπάνιο στη θάλασσα της Θεσσαλονίκης.
Δεν κράτησε όμως για πολύ καθώς υπήρχαν θέματα με τις συνθήκες υγιεινής, πολλά κουνούπια και φόβοι για ελονοσία. Έτσι, πάρθηκε έτσι η απόφαση να βρεθεί ένα μέρος μέσα στη φύση. Φθάνει λοιπόν, το 1924, όταν και ιδρύεται η πανελλαδική κατασκήνωση της ΧΑΝ στο Πήλιο, με Έλληνα διευθυντή και Αμερικανό σύμβουλο διοίκησης (Lewis William Riess), ο οποίος μεταλαμπάδευε τις γνώσεις του και την πείρα σε κατασκηνωτικά θέματα.
Μέσα από την πορεία των ετών λειτουργίας της κατάφερε να αναπτύξει σειρά εγκαταστάσεων που σκοπό είχαν την καλή και ασφαλή διαβίωση των κατασκηνωτών, την παροχή χώρων άθλησης και δραστηριοποίησής τους, αλλά και τη διατήρηση ενός φυσικού περιβάλλοντος που εκφράζει τη φιλοσοφία της και τον κατασκηνωτικό τρόπο ζωής. Η κατασκήνωση βρίσκεται στον Άγιο Ιωάννη, στον οικισμό Παπά Νερό του δήμου Ζαγοράς - Μουρεσίου. Απέχει 100 μέτρα από τη θάλασσα και καταλαμβάνει μία έκταση 19.291 τ.μ. σε επίπεδο έδαφος που καλύπτεται στο μεγαλύτερο της μέρος κυρίως από πλατάνια. Απέχει 45 χλμ από τον Βόλο, 252 χλμ από τη Θεσσαλονίκη και 372 χλμ από την Αθήνα.
Η κατασκήνωση της ΧΑΝ στο Πήλιο χαρακτηρίζεται από το παραδοσιακό ύφος των εγκαταστάσεών της και περιλαμβάνει μία σειρά από μόνιμες και ημιμόνιμες κατασκευές που εξυπηρετούν τις ανάγκες της καλής διαβίωσης των κατασκηνωτών των στελεχών της και του βοηθητικού προσωπικού, καθώς επίσης και τις διάφορες άλλες λειτουργίες και τα προγράμματα που πραγματοποιεί.
Φωτογραφίες: Αντώνης Τουρνάς, Κίμων Δημητρίου, Παλιές Φωτογραφίες Θεσσαλονίκης / Facebook