Γνωρίζατε ότι κάθε χρόνο στην Ευρώπη γεννιούνται πρόωρα 690.000 νεογνά; Γνωρίζατε ότι περισσότερα από τα μισά εξ αυτών χρειάζονται νοσηλεία; Ή μήπως γνωρίζατε ότι στη Βόρεια Ελλάδα ετησίως γεννιούνται με πρόωρο τοκετό περίπου 4.000 βρέφη και ότι αποτελούν το 13% επί των συνολικών γεννήσεων στην περιοχή, ποσοστό μεγαλύτερο από το συνηθισμένο, που αγγίζει το 10%;
Σε μια περίοδο που, σύμφωνα με τους επιστήμονες, τα πρόωρα νεογνά αποτελούν τη μεγαλύτερη ομάδα παιδιατρικών ασθενών στην Ευρώπη, σε μια χρονική συγκυρία που η προωρότητα αναδεικνύεται ως η No1 αιτία νοσηρότητας και θνησιμότητας στα παιδιά έως 5 ετών, στην Ελλάδα του 21ου αιώνα, μέχρι πρότινος, λειτουργούσε μόλις μία Τράπεζα Μητρικού Γάλακτος, στην Αθήνα.
Μητρικό γάλα: Ασπίδα αναντικατάστατη
Το μητρικό γάλα είναι κάτι παραπάνω από αναγκαίο για όσα παιδιά έρχονται με προωρότητα στον κόσμο, «εκ των ων ουκ άνευ», όπως λένε χαρακτηριστικά οι ειδικοί, για την ιδανική νευροανάπτυξη. Λόγω της σύνθεσής του, αποτελεί την καλύτερη δυνατή και αναντικατάστατη διατροφή για τα νεογνά. Επιβάλλεται να είναι διαθέσιμο αμέσως μετά τη γέννηση και για τους πρώτους, τουλάχιστον, 6 μήνες. Τα συστατικά του μητρικού γάλακτος βοηθούν στην ανάπτυξη του εγκεφάλου, ενώ μπορούν να αναχαιτίσουν μία από τις πιο σοβαρές επιπλοκές που ενδέχεται, λόγω της προωρότητας και κατά την αναγκαστική τους νοσηλεία, να εμφανιστούν: τη νεκρωτική εντεροκολίτιδα (ΝΕΚ), η οποία εμφανίζεται σε συχνότητα περίπου 60% στις πρόωρες γεννήσεις. Συγχρόνως, επιδρά ουσιαστικά στον περιορισμό των μακροχρόνιων λοιμώξεων, ενώ ελαττώνει δραστικά τον -ιδιαίτερα αυξημένο για τα πρόωρα νεογνά- κίνδυνο παχυσαρκίας στον μελλοντικό τους βίο. Με πιο απλά λόγια; Το μητρικό γάλα για αυτά τα βρέφη είναι «φάρμακο».
Τράπεζα Μητρικού Γάλακτος: Πλεόνασμα αγάπης
Όταν, για τον οποιονδήποτε λόγο, το μητρικό γάλα δεν είναι διαθέσιμο ή δεν επαρκεί η ποσότητά του, έστω για το πρώτο εξάμηνο ζωής, στα πρόωρα βρέφη που νοσηλεύονται στις Μονάδες Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών (ΜΕΝΝ) μπορεί να χορηγείται γάλα από δότριες μητέρες, ελεγχόμενης ποιότητας, μετά από τις απαραίτητες μικροβιολογικές εξετάσεις. Σε τέτοιες καταστάσεις τα χέρια «λύνει» η δημιουργία Τράπεζας Μητρικού Γάλακτος. Εκεί παστεριώνεται και διατηρείται σε κατάλληλες θερμοκρασιακές συνθήκες, και χορηγείται στα νεογέννητα που το έχουν ανάγκη, ιδίως στα βρέφη που χαρακτηρίζονται υψηλού κινδύνου και νοσηλεύονται. Αυτές οι ποσότητες μητρικού γάλακτος δωρίζονται και προέρχονται από μητέρες που θηλάζουν και έχουν πλεονάζουσα γαλουχία, δηλαδή περίσσευμα γάλακτος ή, πιο στοργικά, «πλεόνασμα αγάπης».
Ωστόσο, το ελληνικό σύστημα υγείας διέθετε, μέχρι προσφάτως, μόλις μία Τράπεζα Μητρικού Γάλακτος, στο νοσοκομείο «Έλενα Ε. Βενιζέλου» της πρωτεύουσας, μονάδα που, προφανώς, δεν αρκεί για να καλύψει τις ανάγκες σε ολόκληρη την επικράτεια.
Κάπου εδώ ανέλαβε δράση ο Διαδριατικός Αγωγός Φυσικού Αερίου (Trans Adriatic Pipeline - TAP), καλύπτοντας ένα τεράστιο κενό και δίδοντας τη δυνατότητα στη Βόρεια Ελλάδα να αποκτήσει, για πρώτη φορά, τη δική της Τράπεζα Μητρικού Γάλακτος.
Στο πλαίσιο του Προγράμματος Κοινωνικών & Περιβαλλοντικών Επενδύσεων που υλοποιεί ο TAP στις τρεις Περιφέρειες που διατρέχει και σε συνεργασία με τη Μη Κυβερνητική Οργάνωση με σκοπό τη φροντίδα των πρόωρων νεογνών «Ηλιτόμηνον», ο TAP προχώρησε σε μία δωρεά-ανάσα για τη δημιουργία της πρώτης Τράπεζας Μητρικού Γάλακτος στη Βόρεια Ελλάδα. Πιο συγκεκριμένα, στη Θεσσαλονίκη και το Ιπποκράτειο Γενικό Νοσοκομείο, το οποίο στεγάζει δύο Νεογνολογικές Κλινικές και Εντατικές Νοσηλείες Νεογνών και δύο Μαιευτικές Κλινικές.
Ειδικότερα, ο Αγωγός δώρισε για την υλοποίηση του πρότζεκτ έναν υπερσύγχρονο παστεριωτή και ένα τελευταίας τεχνολογίας ψυγείο, με υψηλές προδιαγραφές σταθερής θερμοκρασίας για όλες τις φιάλες, η δυναμικότητα των οποίων φτάνει για να καλύψει τις ανάγκες των πρώιμων νεογνών όχι μόνο στη Θεσσαλονίκη, αλλά και σε ολόκληρη τη Βόρεια Ελλάδα, ενώ το «Ηλιτόμηνον» χορήγησε έναν καταψύκτη και μία συσκευή νηματικής ροής, ένα «κλουβί» μέσα στο οποίο γίνεται η διαδικασία αποτροπής μόλυνσης του γάλακτος. Όλα τα παραπάνω είναι ζωτικής σημασίας για την αποστείρωση και συντήρηση του γάλακτος που προσφέρουν εθελοντικά για τα βρέφη δότριες μητέρες.
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Υγείας που έχει θεσπιστεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας να εορτάζεται κάθε χρόνο στις 7 Απριλίου, η Voria.gr μίλησε με όσους συμμετείχαν στη συγκεκριμένη δράση του TAP. «Δεν ήταν απλώς μία δωρεά. Ήταν μία κίνηση αγάπης, για ένα ζήτημα που ταλανίζει όλη την επικράτεια και για το οποίο εμείς μαχόμαστε να υλοποιηθεί στη Βόρεια Ελλάδα από το 2016. Ο TAP ανταποκρίθηκε άμεσα στο αίτημά μας, με μία τάχιστη διαδικασία που αποδείκνυε ότι αντιμετωπίζει το αίτημα αυτό, όχι απλώς ως μία εταιρεία, αλλά σαν μία οικογένεια», είπε χαρακτηριστικά η πρόεδρος του «Ηλιτόμηνον», μέλος της Συμβουλευτικής Επιτροπής Γονέων του European Foundation for the Care of Newborn Infants (EFCNI) και ιατρός πνευμονολόγος, Λέλα Βαβουράκη, και συμπλήρωσε: «Το "πήραν πάνω τους" απευθείας και η δωρεά του Αγωγού έγινε πράξη μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα. Τους ευχαριστούμε θερμά γι' αυτό».
Από την πλευρά της, η καθηγήτρια Νεογνολογίας του Τμήματος Ιατρικής του ΑΠΘ και διευθύντρια της Α' Νεογνολογικής Κλινικής και Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών του «Ιπποκρατείου», Βασιλική Δρόσου - Αγακίδου, υπογράμμισε την αναγκαιότητα της Τράπεζας Μητρικής Γάλακτος για τη Θεσσαλονίκη και τη Βόρεια Ελλάδα εν γένει, ενώ εξήρε τη διάθεση του Αγωγού TAP για κοινωνική προσφορά με στόχο την ευημερία πρώιμων ή νοσηλευόμενων νεογνών. «Τα πρότυπα μηχανήματα και η δημιουργία της Τράπεζας είναι μια εξαιρετικά αξιόλογη δωρεά, επουλωτική για ένα κενό που δεν έλεγε να κλείσει, αυτό της Θεσσαλονίκης και τη Βόρειας Ελλάδας. Μέχρι σήμερα, το μοναδικό μέσο που διαθέταμε για την αντιμετώπιση τέτοιων καταστάσεων ήταν η χορήγηση φόρμουλας, που κάλυπτε μεν κάποιες ανάγκες, αλλά, δυστυχώς, όχι επαρκώς: αυτό μπορεί να το κάνει μόνο το μητρικό γάλα των δοτριών», επισήμανε η κα. Δρόσου - Αγακίδου, τονίζοντας το γεγονός πως η προσφορά των δύο μηχανημάτων από τον Αγωγό αποτέλεσε τη βάση για ολόκληρη τη δομή της Τράπεζας. «Χωρίς τον συγκεκριμένο εξοπλισμό δεν θα μπορούσαμε να ξεκινήσουμε ποτέ», εξήγησε.
Η δωρεά του TAP οριστικοποιήθηκε τον περασμένο Νοέμβριο και η Τράπεζα Μητρικού Γάλακτος εγκαινιάστηκε πριν από λίγες ημέρες, στα μέσα Μαρτίου, και άμεσα τίθεται σε πιλοτική λειτουργία. Όπως αποκάλυψε στη Voria.gr η Β. Δρόσου - Αγακίδου, αυτό το διάστημα στην Αθήνα γίνεται η σχετική εκπαίδευση της υπεύθυνης μαίας και την επόμενη εβδομάδα η Τράπεζα εκκινεί δοκιμαστικά το ζωτικό έργο της. Ήδη, μάλιστα, έχει αρχίσει και η καμπάνια ενημέρωσης των εν δυνάμει δοτριών μητέρων, ώστε να συναινέσουν στη δωρεά του περισσευούμενου γάλακτος, με σύνθημα «κάθε σταγόνα μετράει!».
Ένεση εκσυγχρονισμού στο ΕΚΑΒ
Η προσφορά του Αγωγού σε θέματα υγείας δεν περιορίζεται στην Τράπεζα Μητρικού Γάλακτος. Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας για παροχή ουσιαστικής βοήθειας στις κοινότητες από όπου διέρχεται, μέσω του διαπεριφερειακού προγράμματος «ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ, Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ | Δωρεά Οχημάτων Κοινής Ωφέλειας», ο TAP ενισχύει τον γηρασμένο και περιορισμένο, ως απόρροια της οικονομικής κρίσης, στόλο του ΕΚΑΒ στη Βόρεια Ελλάδα.
Αυτό επιτυγχάνεται με τη δωρεά άνω των 30 ασθενοφόρων στα Παραρτήματα του ΕΚΑΒ των τριών Περιφερειών που διατρέχει ο Διαδριατικός Αγωγός. Έτσι, τα παρήλικα οχήματα του υφιστάμενου στόλου αντικαθίστανται και ενισχύονται με υπερσύγχρονα, 11 από τα οποία είναι κινητές μονάδες. Η κάθε κινητή μονάδα διαθέτει ειδικό φορείο με μηχανισμό φυσούνας που ζυγίζει το σώμα του εποχούμενου πάσχοντα και απορροφά, με αυτόν τον τρόπο, τους κραδασμούς που επιφέρει στο όχημα ο αυτοκινητόδρομος. Τα οχήματα αυτά διαθέτουν καρέκλα-ερπύστρια, η οποία παρέχει τη δυνατότητα πρόσβασης του πληρώματος ώστε να παραλαμβάνει άμεσα και εύκολα τον πάσχοντα από τις σκάλες του σπιτιού του. Ταυτόχρονα, στον εξειδικευμένο ιατρο-τεχνολογικό εξοπλισμό που παρέχεται, περιλαμβάνεται και η χορηγία τεσσάρων υπερσύγχρονων θερμοκοιτίδων με τα φορεία τους, που πιστοποιούν τον ασφαλή τρόπο μεταφοράς νεογνών.
Για να γίνει κατανοητό το μέγεθος της προσφοράς, αρκεί να τονιστεί ότι η Θεσσαλονίκη, στην οποία σήμερα τα λειτουργικά ασθενοφόρα ανέρχονται σε 30, αύξησε κατά περίπου 50% τον στόλο οχημάτων της.
«Είναι γεγονός ότι η δωρεά του TAP αποτελεί τη σπουδαιότερη που έχει γίνει ποτέ προς τα συγκεκριμένα Παραρτήματα του ΕΚΑΒ», είπε στη Voria.gr η Αγγελική Τσιούπα, διευθύντρια του Παραρτήματος του Εθνικού Κέντρου στη Θεσσαλονίκη και επισήμανε: «Για να γίνει αντιληπτό το κόστος αυτής της χορηγίας, θα πρέπει να αναλογιστεί ότι κάθε ασθενοφόρο κοστίζει από 60.000 έως 80.000 ευρώ. Επί του πρακτέου, δηλαδή, είναι μία τεράστια συμβολή στην ενίσχυση του Εθνικού Συστήματος Υγείας, μια αναγκαία, εδώ και χρόνια, "ένεση" εκσυγχρονισμού στον παρηκμασμένο στόλο».
Δράσεις φροντίδας και πρόνοιας παντού
Η ευαισθητοποίηση του TAP σε θέματα υγείας, φροντίδας, πρόληψης και περίθαλψης «ανθίζει» σε ποικίλες δράσεις, από τις οποίες «δρέπουν καρπούς» οι κοινωνίες αυτές.
Επί παραδείγματι, το περασμένο έτος ολοκλήρωσε ακόμη μία πρωτοβουλία του, την χρηματοδότηση της ανακαίνισης κι αναβάθμισης με εξειδικευμένο ιατρικό και ξενοδοχειακό εξοπλισμό της Παιδιατρικής Κλινικής του Γενικού Νοσοκομείου Κομοτηνής «Σισμανόγλειου». Η συγκεκριμένη μονάδα λειτουργεί στην Κομοτηνή, καλύπτει γεωγραφικά την Περιφερειακή Ενότητα Ροδόπης και αναλαμβάνει παιδιά από τη γέννησή τους έως την ηλικία των 14 ετών.
Το καλοκαίρι του 2017, ο Αγωγός χορήγησε στον δήμο Αβδήρων της Ξάνθης ποσό για τη δημιουργία ειδικής ράμπας SEATRAC, για την πρόσβαση ατόμων με αναπηρία (ΑμεΑ) στην παραλία της περιοχής, επιτρέποντας στα άτομα με κινητικές δυσκολίες να απολαμβάνουν αυτόνομα το μπάνιο τους στη θάλασσα.
Επίσης το 2017, τον Νοέμβριο, προσέφερε ειδικό εξοπλισμό στην Περιφερειακή Ένωση Τυφλών Ανατολικής Μακεδονίας, σε συνεργασία με το Δίκτυο Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Αρωγής.
Ο ΤΑΡ χρηματοδότησε, τέλος, και το έργο δημιουργίας της ιστοσελίδας skpeordaias.org για χρήση του Συλλόγου Ατόμων με Σκλήρυνση Κατά Πλάκας (Εορδαία) που υποστηρίζει ασθενείς με σκλήρυνση κατά πλάκας στην ευρύτερη Περιφερειακή Ενότητα Κοζάνης.