Επί δεκαετίες μέχρι το 2010 οι δήμαρχοι Θεσσαλονίκης απασχολούνταν με τα βασικά, κι όχι πάντα με επιτυχία. Με τα σκουπίδια, που δεν μάζευαν. Με τα τραπεζοκαθίσματα, που ήταν απλωμένα παντού. Με τα πάρκα, που υπάρχουν ακόμη και στην πόλη με το μικρότερο ποσοστό πρασίνου στην Ευρώπη. Με τις λιγοστές παιδικές χαρές. Με τους ακόμη λιγότερους παιδικούς σταθμούς. Με τα πεζοδρόμια, που μετά την τελευταία τους ανανέωση γλιστράνε επικίνδυνα ακόμη κι όταν δεν βρέχει. Οι δήμαρχοι αγωνιούσαν επίσης για το αν θα ανάψουν τα λαμπάκια στον ίδιο διάκοσμο που φώτιζε τους κεντρικούς δρόμους σε γιορτές και επετείους. Επίσης, φρόντιζαν να υπάρχει μια φάτνη και οι τρεις μάγοι στην πλατεία Αριστοτέλους για να βγαίνουν φωτογραφίες τα παιδάκια. Όσο για την οικονομία και την αγορά της πόλης, το μόνο που έχουν να θυμούνται οι έμποροι του κέντρου από τον δήμο Θεσσαλονίκης είναι η επί δεκαετία σχεδόν καθυστέρηση της εφαρμογής λεωφορειόδρομου στην Τσιμισκή. Για να υπάρχει μποτιλιάρισμα και οι επιβάτες λεωφορείων και αυτοκινήτων να βλέπουν τις βιτρίνες και να διεγείρεται η καταναλωτική τους διάθεση!
Όλα αυτά συνέβαιναν στη Θεσσαλονίκη – Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 1997. Και Πρωτεύουσα των Βαλκανίων νυν και αεί!
Ο κυρ – Γιάννης εξελέγη γνωρίζοντας ότι η Θεσσαλονίκη επί δημαρχίας Κούβελα, Κοσμόπουλου, Παπαγεωργόπουλου είχε περιπέσει σε παρατεταμένη εσωστρέφεια. Η αίσθηση του κοσμοπολιτισμού είχε αφαιρεθεί τελείως από τα χαρακτηριστικά της, καθώς οι τοπικές αρχές λειτουργούσαν κατά βάσιν παλαιομοδίτικα και πολιτικάντικα. Ρουσφετάκια, χατιράκια και να είμαστε καλά μεταξύ μας. Σε κάθε ΔΕΘ και κάθε Αγίου Δημητρίου να υποδεχόμαστε και αν ανεχόμαστε την εξουσία των Αθηνών για 48 ώρες κι… έξω από την πόρτα.
Τα ήξερε καλά όλα αυτά ο Μπουτάρης όταν αναλάμβανε το ρόλο του πρώτου δημότη τον Ιανουάριο του 2011. Ως «παιδί» της Αριστοτέλους και των πέριξ ασφυκτιούσε και ο ίδιος βλέποντας τη Θεσσαλονίκη να «βουλιάζει» στην… ενδοσκόπηση και να δικαιώνει το στίχο του Ρασούλη: «Στον καθρέφτη σου κοιτιέσαι / κι από μόνη σου αγαπιέσαι». Στεναχωριόταν να μαθαίνει από τους φίλους τους ξενοδόχους ότι η βασική τους πελατεία ήταν Έλληνες, που έφταναν σχεδόν αποκλειστικά για δουλειές και συνέδρια. Αγανακτούσε με το πόσο λίγοι ξένοι επισκέπτες κυκλοφορούσαν στους δρόμους. Ήξερε από παλιά ότι η Θεσσαλονίκη με αυτό το στιλ έχανε εισοδήματα και θέσεις εργασίας. Κυρίως όμως παρέμενε κλεισμένη στον εαυτό της, κάτι που αν «μεταφραστεί» σε οικονομικό μέγεθος έχει αρνητικό πρόσημο.
Κάπως έτσι εξηγείται το γεγονός ότι από την πρώτη στιγμή που εγκαταστάθηκε στο Δημαρχείο, πριν ακόμη ασχοληθεί με τα σκουπίδια, ενεργοποίησε τις δυνάμεις του για να ανοίξει την πόλη στους ξένους επισκέπτες. Θα μπορούσε, κανείς, να ξεχωρίσει τρία κλειδιά στο άνοιγμα αυτό της Θεσσαλονίκης στη δημαρχία Μπουτάρη.
Αρχικά προχώρησε σε οικονομική συμφωνία με τη Ryanair –δηλαδή την πλήρωσε- για να βάλει πτήσεις στο αεροδρόμιο «Μακεδονία». Δέχθηκε κριτική γι’ αυτό, αναγκάστηκε να μαλώσει, αλλά το έκανε.
Μετά σκέφτηκε να αξιοποιήσει την ιστορία και τη γεωγραφία, τους μόνιμους συμμάχους και συμπαραστάτες της Θεσσαλονίκης. Συνεργάστηκε με την εβραϊκή κοινότητα και έφτασε μέχρι το Ισραήλ για να θυμίσει το εβραϊκό παρελθόν της πόλης, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα να καταφθάνουν στη Θεσσαλονίκη Εβραίοι επισκέπτες απ’ όλο τον κόσμο. Αποκορύφωμα των κινήσεων του προς αυτή την κατεύθυνση είναι το Μουσείο Ολοκαυτώματος, η κατασκευή του οποίο έχει δρομολογηθεί με δική του πολιτική πρωτοβουλία. Όταν ολοκληρωθεί θα αποτελεί μόνιμο πόλο έλξης επισκεπτών, ενώ ταυτόχρονα θα συμβάλλει στην αναβάθμιση μιας ολόκληρης περιοχής στα δυτικά του κέντρου.
Παράλληλα, ο Γ. Μπουτάρης στράφηκε προς την Τουρκία. Έτσι κι αλλιώς ήταν ανοχτά από χρόνια υπέρ της ελληνοτουρκικής φιλίας και επιχειρηματικής συνεργασίας. Είχε, μάλιστα, υποστεί συνέπειες γι’ αυτές τις απόψεις. Έφερε, λοιπόν, με κάθε επισημότητα στην καθημερινότητα της ζωής της Θεσσαλονίκης το γεγονός ότι εδώ γεννήθηκε ο Κεμάλ Ατατούρκ, ο ιδρυτής του σύγχρονου τουρκικού κράτους. Είτε μας αρέσει, είτε δεν μας αρέσει αυτή είναι η αλήθεια. Και αφού δεν μπορούμε να την αλλάξουμε –στην ιστορία ότι γίνεται συνήθως δεν… ξεγίνεται- ας την αξιοποιήσουμε. Μια τακτική του Μπουτάρη, που επίσης είχε θετικό αποτέλεσμα. Οι Τούρκοι επισκέπτες αυξήθηκαν κατακόρυφα, τουλάχιστον μέχρι την αναστάτωση στη διπλανή χώρα που ξεκίνησε με το πραξικόπημα κατά Ερντογάν τον Ιούλιο του 2016 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα με την οικονομική κρίση.
Βεβαίως, ο Γιάννης Μπουτάρης δεν κατάφερε να κάνει όλα όσα πιθανόν σκεπτόταν και ήθελε για την οικονομική ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης. Ήθελε να έχει ενεργό ρόλο ο δήμος στην Διεθνή Έκθεση, στον ΟΑΣΘ, στο λιμάνι. Κάτι τέτοιο δε συμβαίνει, αλλά μάλλον καλύτερα. Διότι άλλο δήμος Θεσσαλονίκης, άλλο δήμαρχος Γιάννης Μπουτάρης, ο οποίος κατάφερε να επιτύχει συγκεκριμένα πράγματα, χάρη στο ανοιχτό του μυαλό και την επικοινωνιακή του δεινότητα. Το ότι κέρδισε κάποια σημαντικά προσωπικά στοιχήματα, δεν σημαίνει ότι ο υπόλοιπος μηχανισμός των γύρω του συνεργατών του και της δημοτικής γραφειοκρατίας μπορούσε να τα καταφέρει. Έτσι κι αλλιώς το θεσμικό πλαίσιο της αυτοδιοίκησης παραμένει αναχρονιστικό και σε λογική δημοσίου, ενώ οι οικονομικές της δυνατότητες είναι περιορισμένες.
Η αποχώρηση του Γιάννη Μπουτάρη από τη θέση του πρώτου δημότη της Θεσσαλονίκης θα κλείσει μια περίοδο κατά την οποία ο δήμος Θεσσαλονίκης βοήθησε ουσιαστικά την οικονομία της πόλης. Με την επιχειρηματική του εμπειρία ο δήμαρχος κατάλαβε τη σημασία της εξωστρέφειας και συνέβαλε προσωπικά στην αύξηση της αναγνωρισιμότητας και της επισκεψιμότητας της Θεσσαλονίκης. Ο επόμενος, που θα αναλάβει το φθινόπωρο του 2019, έχει να συνεχίσει ένα πετυχημένο έργο. Δεν θα ξεκινήσει από το μηδέν. Ίσως μόνο με ένα συνολικό σχέδιο, το οποίο θα ξεκινάει με τη διαμόρφωση του τουριστικού προϊόντος «Θεσσαλονίκη» και θα φτάνει μέχρι την τοποθέτηση αυτού του προϊόντος στις αγορές, να μπορέσει κάποιος να προεκτείνει ουσιαστικά ότι ξεκίνησε κι έφτασε μέχρι ένα σημείο ο Γ. Μπουτάρης. Το στοίχημα είναι δύσκολο. Ανεξάρτητα από την κριτική σε διάφορους τομείς της διακυβέρνησης του ο κυρ Γιάννης στην υποστήριξη της πόλης μέσω του τουρισμού αφήνει βαθύ αποτύπωμα.