Οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής στα μόλις 200 και κάτι χρόνια της ιστορίας τους έχουν γίνει η μεγαλύτερη δύναμη στον πλανήτη. Με αιχμή την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας, την στρατιωτική ισχύ, αλλά και την επιρροή που ασκεί η βιομηχανία θεάματος και ακροάματος βρίσκονται στην αιχμή των εξελίξεων. Υπερίσχυσαν στον Ψυχρό Πόλεμο και επέβαλαν στον πλανήτη το τρόπο ζωής τους.
Βασικό όχημα για όλα αυτά οι μεγάλες πολυεθνικές εταιρίες και τα πανεπιστήμια της χώρας, που εφάρμοσαν επί δεκαετίες με επιτυχία έναν χρυσό κανόνα: εντόπιζαν, καλούσαν και υποδέχονταν στη χώρα τα περισσότερα από τα καλύτερα μυαλά του πλανήτη. Χωρίς περιορισμούς. Κάτι που ισχύει μέχρι σήμερα, με κάποιες αλλαγές λόγω της τεχνολογικής εξέλιξης από τις οποίες ήδη επωφελούνται η Ελλάδα και η Θεσσαλονίκη, κάτι που ενδέχεται να επεκταθεί στο μέλλον.
Τριάντα χρόνια από την επέλαση της παγκοσμιοποίησης οι μεγάλες επιχειρήσεις των ΗΠΑ κατάλαβαν ότι στην εποχή του internet και των δικτυώσεων, δηλαδή στην ψηφιακή εποχή που ήδη έχουν εισέλθει η οικονομία και η παραγωγή, δεν είναι, πλέον, αποδοτική πρακτική η υπερ-συγκέντρωση υποδομών και ανθρώπων στο έδαφος των ΗΠΑ. Έτσι αποφάσισαν να απλωθούν σε όλο τον πλανήτη δημιουργώντας βάσεις σε περιοχές που έχουν συγκριτικό γεωγραφικό πλεονέκτημα, αλλά και το κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό, δηλαδή τα ταλέντα, για την παραγωγή έργου, που θα ενισχύσει τη δραστηριότητα και τη θέση τους στις αγορές.
Με αυτό το πλαίσιο φτάσαμε στην απόφαση της Pfizer, μιας από τις κορυφαίες φαρμακευτικές εταιρίες του πλανήτη, να δημιουργήσει στη Θεσσαλονίκη τεχνολογική και ερευνητική βάση για τα ψηφιακά της projects (digital hubs). Από εκεί και πέρα στην επιλογή της Ελλάδας συνετέλεσε η καταγωγή του εδώ κι ένα χρόνο περίπου νέου CEO της εταιρείας, Άλμπερτ Μπουρλά, η οικογένεια του οποίου ανήκει στις εβραϊκές που συνδέονται με τη Θεσσαλονίκη.
Αλλά για την επιλογή της Θεσσαλονίκης, έναντι της Αθήνας ή της Κρήτης που επίσης εξετάστηκαν, συνέβαλε ο πρώην πρύτανης του Αριστοτελείου πανεπιστημίου καθηγητής Περικλής Μήτκας, ο οποίος όχι μόνο δεν επικαλέστηκε την περίοδο των διακοπών, όταν στις 15 Ιουλίου ειδοποιήθηκε από τη Pfizer για συνάντηση στη Θεσσαλονίκη την 1η Αυγούστου, αλλά οργάνωσε την ελληνική πλευρά. Κάλεσε στη συνάντηση εκτός από πανεπιστημιακούς (καθηγητές του ΑΠΘ από την Ιατρική, το Πολυτεχνείο και την Πληροφορική, με σημαντική ερευνητική δραστηριότητα στις βιοϊατρικές επιστήμες και στην ανάλυση δεδομένων) και εκπροσώπους της ερευνητικής και επιχειρηματικής κοινότητας της Θεσσαλονίκης, αλλά και εταιρείες τεχνοβλαστούς, ώστε να δείξει ότι στην πόλη υπάρχει το κατάλληλο για τη δουλειά της Pfizer οικοσύστημα. Διότι οι μηχανικοί υπολογιστών και οι πληροφορικάριοι που χρειάζονται υπάρχουν, αλλά η εταιρεία που θα επενδύσει πολλά χρήματα πρέπει να είναι απόλυτα καλυμμένη, τόσο στα περιφερειακά της θέματα, όσο και σε ζητήματα τρόπου ζωής για τους ανθρώπους της.
Στην ουσία ο καθηγητής Μήτκας αξιοποίησε τη φαρέτρα των επιχειρημάτων που τα τελευταία χρόνια –από την εποχή που πρόεδρος ήταν ο Παντελής Αγγελίδης- διαμόρφωσε η Αλεξάνδρεια Ζώνη Καινοτομίας, στην προσπάθεια της να προβάλει τη Θεσσαλονίκη – Πόλη Καινοτομίας. Άλλωστε στη συνάντηση της 1ης Αυγούστου ήταν και ο σημερινός πρόεδρος της ΑΖΚ ΑΕ Κυριάκος Λουφάκης.
Σημαντική παράμετρος στην απόφαση της Pfizer υπήρξε και η γεωγραφική θέση της χώρας –και της Θεσσαλονίκης- που βρίσκεται πολύ κοντά στα Βαλκάνια και τη Μέση Ανατολή, περιοχές που ενδιαφέρουν ποικιλοτρόπως την αμερικανική φαρμακοβιομηχανία. Άλλωστε η Pfizer διαθέτει εδώ και χρόνια αναβαθμισμένη εκπροσώπηση στην Ελλάδα.
Το στοίχημα για την Ελλάδα και τη Θεσσαλονίκη είναι μεγάλο: Πώς θα καταφέρει να αξιοποιήσει αυτή την τάση της αποκέντρωσης των ερευνητικών και παραγωγικών δραστηριοτήτων.
Διότι η «4η βιομηχανική επανάσταση» δεν περιλαμβάνει μόνο τα ρομποτικά συστήματα στα εργοστάσια παραγωγής. Κυρίως αξιοποιεί τις ψηφιακές δυνατότητες, που εκμηδενίζουν τον χρόνο και τις αποστάσεις, ενώ επιτρέπουν να γίνουν δουλειές πραγματικά παγκοσμιοποιημένες. Κάτι που –για παράδειγμα- στον χρηματοπιστωτικό τομέα είναι δεδομένο εδώ και χρόνια, αφορά, πλέον το σύνολο των κλάδων της οικονομίας. Ειδικά στη Θεσσαλονίκη το «πακέτο» –πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα και ινστιτούτα, εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό- υπάρχει, αλλά προκειμένου να αποδώσει ευρύτερα και όχι μεμονωμένα πρέπει να γίνουν ακόμη πολλά. Κυρίως να κινηθεί η Πολιτεία, που στη Θεσσαλονίκη διαθέτει τον επιχειρησιακό βραχίονα της Αλεξάνδρειας Ζώνης Καινοτομίας.
Να ενεργοποιήσει τους κατάλληλους ανθρώπους και να δημιουργήσει αποδοτικό θεσμικό πλαίσιο. Όπως έχει αποδειχθεί, πέρα από πολιτικά πρόσωπα που εμφανίζονται την τελευταία στιγμή για να διαφημιστούν δίπλα σε κάθε επένδυση που έρχεται στη χώρα και στην περιοχή, υπάρχουν άνθρωποι που ξέρουν από δουλειές. Γνωρίζουν, δηλαδή, τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που υπάρχουν και πως να επικοινωνήσουν με τους πραγματικά ενδιαφερόμενους. Ας αξιοποιηθούν! Η θεσμική προσέγγιση είναι, επίσης, απαραίτητη, διότι –πολύ απλά- δεν θα υπάρχει πάντα ούτε ένας Έλληνας CEO σε μια πολυεθνική, ο οποίος να ξέρει τουλάχιστον που πέφτει η Θεσσαλονίκη, ούτε –δυστυχώς- ένας πρύτανης που κατακαλόκαιρο θα ιδρώνει για να οργανώσει παρουσιάσεις!
ΥΓ. Οι τελευταίες πληροφορίες για την πορεία του project της Pfizer στη Θεσσαλονίκη είναι ότι η αναζήτηση ακινήτου κινείται με εντατικούς ρυθμούς και αφορά το σύνολο του πολεοδομικού συγκροτήματος. Το θέμα έχει ανατεθεί σε μεσιτικά γραφεία της Θεσσαλονίκης και των Αθηνών, ενώ το παρακολουθούν στελέχη της εταιρίας όχι μόνο από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Η Pfizer ενδιαφέρεται για στεγασμένο χώρο 3.000 – 4.000 τετραγωνικών μέτρων, σε πρώτης κλάσης κτίριο γραφείων –στη Θεσσαλονίκη χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιου κτιρίου είναι το Limani Center στη δυτική είσοδο.
Αυτό σημαίνει ότι εκτός από τα θέματα ασφαλείας η εταιρεία ενδιαφέρεται τόσο για την προσβασιμότητα του κτιρίου με τα μέσα μαζικής μεταφοράς, δηλαδή την αστική συγκοινωνία, όσο και τη χωροθέτησή του σε «ζωντανό» περιβάλλον, με αγορές και χώρους εστίασης. Εξαιτίας αυτών των προϋποθέσεων πιθανότατα αποκλείονται πολλά κλειστά κτήριο –κυρίως βιομηχανικοί και βιοτεχνικοί χώροι- στη Σίνδο και το Καλοχώρι, αλλά και αντίστοιχα στα ορεινά της Ανατολικής πλευράς. Με δεδομένο ότι το χρονοδιάγραμμα της Pfizer για την έναρξη λειτουργίας του digital hub της Θεσσαλονίκης είναι οι αρχές του 2021, σημαίνει ότι η επιλογή του χώρου θα έχει ολοκληρωθεί στις αρχές του 2020 –οπωσδήποτε μέσα στο πρώτο τετράμηνο-, ώστε να υπάρχει χρόνος για να γίνουν οι απαραίτητες εργασίες διαμόρφωσης του.