του Γιώργου Δώρα
Συγκεκριμένη πρόταση για την άρση των φορολογικών αντικινήτρων προκειμένου να δημιουργηθούν στη Θεσσαλονίκη τμήματα έρευνας και καινοτομίας ιδιωτικών επιχειρήσεων έχει υποβάλει προς την κυβέρνηση η Αλεξάνδρεια Ζώνη Καινοτομίας.
Στην ουσία η ΑΖΚ ΑΕ επαναφέρει στη δημόσια συζήτηση το θέμα της παροχής κινήτρων τόσο για τις καινοτομικές δραστηριότητες των επιχειρήσεων, όσο και για του εξειδικευμένους ερευνητές, ώστε η περιοχή της Θεσσαλονίκης να καταστεί κέντρο καινοτομικών και ερευνητικών δραστηριοτήτων. Το θέμα άπτεται των υπηρεσιών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με την οποία θα πρέπει να συνεννοηθεί η Ελλάδα και να εξασφαλίσει το σχετικό «πράσινο φως». Κάτι που δεν είναι ούτε απλό ούτε εύκολο, αφού η Κομισιόν είναι αυστηρή στα θέματα του ανταγωνισμού και οι εξαιρέσεις από το γενικό πλαίσιο που επιτρέπει λίγες και γι’ αυτό πλήρως αιτιολογημένες. Γι’ αυτό Ελλάδα οφείλει να διεκδικήσει τεκμηριώνοντας το με σοβαρά επιχειρήματα. Ο σχετικός διάλογος του ελληνικού υπουργείου Ανάπτυξης με την Κομισιόν είχε ξεκινήσει στις αρχές της δεκαετίας του 2010, αλλά σταμάτησε χωρίς συγκεκριμένο λόγο με ευθύνη της ελληνικής πλευράς, όπως έχουν τονίσει στο παρελθόν διοικητικά στελέχη της ΑΖΚ ΑΕ.
Σήμερα η ΑΖΚ ΑΕ επανέρχεται. Έχει καταθέσει στην κυβέρνηση ενδεικτικές προτάσεις για παροχή φορολογικών και ασφαλιστικών κινήτρων σε επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών έρευνας και τεχνολογίας, ιδιαίτερα αν αυτές εργάζονται για λογαριασμό πελατών του εξωτερικού. Αυτές οι επιχειρήσεις μπορούν να είναι ελληνικές, στις οποίες ξένες εταιρίες έχουν αναθέσει καινοτομικά πρότζεκτ που τις ενδιαφέρει, όπως συμβαίνει σήμερα με ερευνητικά εργαστήρια στη Θεσσαλονίκη –χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το ΕΚΕΤΑ. Επίσης, μπορούν να είναι θυγατρικές ξένων επιχειρήσεων, η φύση του αντικειμένου των οποίων επιβάλει τη δημιουργία σημαντικών επενδύσεων έρευνας και τεχνολογίας. Αλλά και ελληνικών, που είναι εξαγωγικές. Σύμφωνα με την ΑΖΚ ΑΕ αυτό που πρέπει να γίνει είναι η παροχή της δυνατότητας μείωσης της υπερφορολόγησης σε τέτοιες επενδύσεις με τρεις βασικούς τρόπος:
Πρώτον, δημιουργία θυλάκων έρευνας και καινοτομίας, εντός των οποίων θα ισχύουν διαφορετικοί συντελεστές για τις ασφαλιστικές εισφορές και τη φορολόγηση των μισθών.
Δεύτερον, μείωση φορολογίας και ασφαλιστικών εισφορών για τις εταιρείες που παρέχουν υπηρεσίες υψηλής τεχνολογίας και αποφέρουν έσοδα από το εξωτερικό. Σχετική πρόταση έχει υποβάλλει και ο Σύνδεσμος Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος για την εφαρμογή μοντέλου μείωσης φορολογικών και ασφαλιστικών επιβαρύνσεων προκειμένου να ενθαρρυνθούν εταιρείες που φέρνουν εμβάσματα από το εξωτερικό.
Τρίτον, δημιουργία ειδικού καθεστώτος φορολόγησης δραστηριοτήτων εκμετάλλευσης διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας (IP rights) και τεχνογνωσίας.
Στο σχετικό έγγραφο που έχει επιδώσει σε κυβερνητικά στελέχη ο πρόεδρος της Ζώνης Καινοτομίας Θεσσαλονίκης κ. Κυριάκος Λουφάκης περιγράφει την κατάσταση ως ακολούθως: «Τα κίνητρα αυτά μπορούν να έχουν εφαρμογή σε υπηρεσίες έρευνας και ανάπτυξης, σε καινοτομικές επιχειρήσεις, σε υπηρεσίες υψηλής προστιθέμενης αξίας και γενικά στην οικονομία της γνώσης. Κάτι τέτοιο μπορεί να είναι ιδιαίτερα ελκυστικό για μεγάλες εταιρίες του εξωτερικού, διότι έτσι χρησιμοποιούν ανθρώπινο δυναμικό που υπάρχει στη Θεσσαλονίκη και είναι σχετικά φθηνό, ενώ δεν αναγκάζει αυτό το δυναμικό να μεταναστεύσει στο εξωτερικό, δημιουργώντας έτσι ικανοποιημένους υπαλλήλους που συνεπώς θα αποδίδουν περισσότερο. Τους τελευταίους μήνες βλέπουμε όλο και πιο έντονο το ενδιαφέρον ξένων να ξεκινήσουν συνεργασίες και να εγκαταστήσουν εδώ τμήματα έρευνας, αλλά και παροχής υψηλής αξίας υπηρεσιών. Δυστυχώς τα πλεονεκτήματα που έχουμε αναιρούνται από τα αντικίνητρα και τις στρεβλώσεις που υπάρχουν. Προφανώς η μη ύπαρξη οργανωμένων περιοχών υποδοχής τέτοιων επενδύσεων αποτελεί σημαντικό μειονέκτημα. Η βραδύτητα στην λήψη των αδειών και τα γραφειοκρατικά εμπόδια επίσης λειτουργούν αρνητικά. Οι προβλέψεις για υπεραποσβέσεις σε δαπάνες έρευνας και άλλα κίνητρα επιδοτήσεων για περιορισμένο χρονικό διάστημα, αν και βοηθούν, έχουν αποσπασματικό χαρακτήρα και σίγουρα δεν ενδιαφέρουν ξένες εταιρείες που θέλουν να εγκαταστήσουν τέτοια τμήματα στην Ελλάδα και τη Θεσσαλονίκη. Θα πρέπει να τονιστεί ότι η δημιουργία κέντρων παροχής υπηρεσιών από ξένες εταιρίες στη χώρα μας δεν αποτελεί δημιουργία κέντρων κέρδους αλλά δημιουργία κέντρων κόστους. Το μεγαλύτερο κόστος αποτελεί η μισθοδοσία των ανθρώπων που εργάζονται σ’ αυτά τα κέντρα. Σημειωτέον ότι το προσωπικό τέτοιων κέντρων δεν μπορεί να αμείβεται με τον βασικό μισθό αλλά με μεγαλύτερο. Εδώ ακριβώς βρίσκεται το πρόβλημα, διότι σε υψηλότερους μισθούς οι φορολογικές και ασφαλιστικές κρατήσεις φθάνουν το 60% και 70% του συνολικού κόστους ή και περισσότερο. Καμιά ξένη εταιρία δεν θα αποδεχθεί για κάθε ευρώ που θα δίνει στον εργαζόμενό της να δίνει δύο ή και παραπάνω στο κράτος. Εξαιτίας λοιπόν της υπερφορολόγησης της εργασίας χάνουμε τέτοιες επενδύσεις και τα οφέλη που θα προκύπταν για τα ταμεία του κράτους και των ασφαλιστικών οργανισμών με μια πιο λογική φορολόγηση, προς όφελος ξένων οικονομιών στις οποίες καταφεύγουν και δραστηριοποιούνται οι νέοι Έλληνες επιτείνοντας το φαινόμενο του brain drain».
Αξίζει να σημειωθεί ότι στην πρόταση της η διοίκηση της ΑΖΚ παραθέτει συγκεκριμένους αλγόριθμούς, στους οποίους συνυπολογίζονται ο τζίρος αυτών των ερευνητικών και καινοτομικών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, οι εξαγωγές τους, δηλαδή το ξένο χρήμα που εισάγουν στην Ελλάδα, αλλά και ο αριθμός και οι ειδικότητες των εργαζομένων τους, ώστε τελικά το όφελος να εξαρτάται απολύτως από τα ποσοτικά και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των δραστηριοτήτων τους.