Με εμπειρίες από τον επιχειρηματικό στίβο και πάθος με την καινοτομία από τότε που σπούδαζε στις ΗΠΑ, ο Κυριάκος Λουφάκης είναι εδώ και λίγες εβδομάδες επικεφαλής της Αλεξάνδρειας Ζώνης Καινοτομίας.
Στη συνέντευξη που παραχώρησε στη Voria.gr ο κ. Λουφάκης κωδικοποιεί τις δυνατότητες που υπάρχουν στη Θεσσαλονίκη και αναφέρεται στα σχέδια του το αμέσως προσεχές διάστημα, επισημαίνοντας με έμφαση τους λόγους που η καινοτομία αποτελεί συγκριτικό αναπτυξιακό πλεονέκτημα της περιοχής.
Κύριε Λουφάκη, ποιοι παράγοντες μπορούν να συμβάλλουν στην ουσιαστική και διατηρήσιμη ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας και ειδικότερα της οικονομίας του ελληνικού Βορρά;
Δύο είναι τα κυριότερα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Ελλάδος και ειδικότερα της Θεσσαλονίκης και ευρύτερα του βορειοελλαδικού τόξου. Το ένα είναι η γεωγραφική της θέση που την καθιστά κόμβο των εμπορευματικών ροών μεταξύ Ανατολής και Δύσης, και το δεύτερο η ύπαρξη άφθονου και εξαιρετικού ανθρώπινου δυναμικού. Και ενώ για το πρώτο πλεονέκτημα έγιναν βήματα για την αξιοποίηση του -για παράδειγμα με την ιδιωτικοποίηση του Λιμανιού της Θεσσαλονίκης- και υπάρχουν ελπίδες ότι το νερό μπαίνει στο αυλάκι, για την αξιοποίηση του δεύτερου, για τη μείωση και στη συνέχεια αναστροφή του brain drain, πολλά ακόμη πρέπει να γίνουν.
Στην προσπάθεια της Θεσσαλονίκης να γίνει κόμβος καινοτομίας ποια είναι τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που εσείς διακρίνετε;
Η περιοχή μας έχει δύο μεγάλα πλεονεκτήματα που θα μπορούσαν να την κάνουν κέντρο παραγωγής έρευνας και ανάπτυξης. Πρώτον, έχει πολλούς και υψηλής ποιότητας νέους επιστήμονες και μηχανικούς που δυστυχώς προς το παρόν μεταναστεύουν στο εξωτερικό, και δεύτερον είναι εξαιρετικά όμορφη και μπορεί να προσφέρει υψηλής ποιότητας διαβίωση. Αυτά τα δύο χαρακτηριστικά είναι που παγκοσμίως έχουν οι περιοχές που έγιναν κέντρα καινοτομίας. Αλλά όχι εμείς. Εμείς προς το παρόν εξάγουμε το ταλέντο μας στο εξωτερικό.
Τι μπορούμε να κάνουμε για να επιτύχουμε το συγκεκριμένο στόχο;
Κατ’ αρχήν να ενθαρρύνουμε τους νέους ανθρώπους που έχουν καινοτόμες ιδέες να επιχειρήσουν και να δημιουργήσουν εδώ. Προς αυτήν την κατεύθυνση λειτουργούν ήδη τα accelerators που δημιουργούνται στην περιοχή με την ενθάρρυνση και βοήθεια της Αλεξάνδρειας Ζώνης Καινοτομίας. Η ΑΖΚ έκανε την πρώτη τέτοια προσπάθεια στο NOESIS με τη δημιουργία του Thessmart INNOHUB και αποτελεί τον σημαντικότερο εταίρο στην προσπάθεια του ΟΚ!Thess του Δήμου Θεσσαλονίκης. Η προσπάθεια αυτή θα συνεχισθεί και θα ενταθεί.
Σε πρακτικό επίπεδο ποια θέματα πρέπει να αντιμετωπιστούν, ώστε να υπάρχουν χειροπιαστά αποτελέσματα, δηλαδή να δημιουργηθούν εταιρείες, οι οποίες θα διαθέτουν στην αγορά διεθνώς εμπορεύσιμα προϊόντα και υπηρεσίες;
Όσα accelerators και να δημιουργήσουμε, όσες προσπάθειες και αν κάνουμε, αν δεν εξασφαλίσουμε την χρηματοδότηση των προσπαθειών, και μάλιστα σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους θα αποτύχουμε. Είναι αναγκαίο να χρηματοδοτηθεί μια προσπάθεια στα αρχικά της στάδια με σχετικά μικρά ποσά, αλλά δεν είναι επαρκές. Αν δεν εξασφαλίσουμε την χρηματοδότησή της και στα επόμενα βήματα της ανάπτυξής της, η προσπάθεια αυτή ή θα ναυαγήσει και θα χαθούν και τα αρχικά κεφάλαια ή θα σηκωθεί και θα φύγει στο εξωτερικό. Πρέπει να διαφημίσουμε και να φέρουμε σε επαφή χρηματοδοτικές πηγές με καινοτόμους επιχειρηματίες. Το σύστημα καινοτομίας που αναπτύσσεται στην περιοχή της Θεσσαλονίκης πρέπει να διαφημιστεί εκτός Ελλάδος, προσδοκώντας στην προσέλκυση τόσο επενδύσεων όσο και συνεργασιών. Η πρωτοβουλία Thessaloniki Innovation Friendly Destination θα συνεχιστεί και θα ενταθεί.
Πώς θα κινηθεί η ΑΖΚ σε αυτή την κατεύθυνση;
Κάτι που στην περιοχή μας απουσιάζει σχεδόν ολοκληρωτικά είναι η επαφή και η όσμωση καταξιωμένων επιχειρήσεων με νεοφυείς. Η επιτυχία έρχεται όταν αυτή η συνεργασία υπάρχει. Για να αναπτυχθεί αυτή η επαφή των συντελεστών καινοτομίας είναι απαραίτητη η δημιουργία φυσικών Θυλάκων, όπου καταξιωμένες εταιρίες τόσο από την Ελλάδα, αλλά γιατί όχι και από το εξωτερικό, θα εγκαταστήσουν τμήματα έρευνας και ανάπτυξης. Εκεί και σε χώρους που ανήκουν στο Θύλακα, θα μπορούν να βρίσκονται και νεοφυείς επιχειρήσεις. Αυτή η επαφή θα είναι δημιουργική και επωφελής και για τις δύο πλευρές. Φανταστείτε κάτι σαν τις βιομηχανικές περιοχές της ΕΤΒΑ που βοήθησαν την εκβιομηχάνιση της χώρας, εξειδικευμένες και προσανατολισμένες στην έρευνα και την καινοτομία. Αυτές οι περιοχές θα πρέπει να έχουν ειδικά κίνητρα, όπως είχαν και οι ΒΙ.ΠΕ. Ήδη έχουν παραχωρηθεί στη Ζώνη μερικές δεκάδες στρέμματα στην περιοχή της Θέρμης για να δημιουργήσει τον πρώτο της Θύλακα, αλλά δεν σας κρύβω ότι η φιλοδοξία μας είναι για κάτι πολύ μεγαλύτερο. Πιστεύω ότι σε λίγο καιρό θα είμαστε σε θέση να κάνουμε ανακοινώσεις.
Ποια είναι τα κίνητρα που θα θέλατε στους Θύλακες;
Θα πρέπει κυρίως να προνοούμε για χαμηλές φορολογικές και ασφαλιστικές επιβαρύνσεις για τους μισθούς των εργαζομένων. Θα πρέπει δηλαδή να αφαιρέσουμε το μεγαλύτερο αντικίνητρο που υπάρχει για την προσέλκυση επενδύσεων στην έρευνα και ανάπτυξη. Τα κέντρα Έρευνας & Ανάπτυξης είναι κέντρα παραγωγής κόστους για όλες τις επιχειρήσεις, με σημαντικότερο κόστος τους μισθούς των ερευνητών. Καμία επιχείρηση από το εξωτερικό δεν θα δεχτεί να εγκατασταθεί εδώ και να βλέπει τα 2/3 των χρημάτων που δίνει στο προσωπικό της να καταλήγουν σε φόρους και ασφαλιστικές εισφορές.
Ποια είναι η μεγαλύτερη παρεξήγηση γύρω από τη δραστηριότητα της ΑΖΚ που θα πρέπει να ξεκαθαριστεί;
Η ΑΖΚ δεν παράγει καινοτομία. Είναι όμως ο υπηρέτης όλων των φορέων που παράγουν καινοτομία στην περιοχή: των πανεπιστημίων μας, του ΕΚΕΤΑ, της Τεχνόπολης, της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής, των παρόχων ανώτατης εκπαίδευσης και των επιχειρήσεων που καινοτομούν. Πρέπει να είναι και ο συντονιστής των ενεργειών που θα βοηθήσει το οικοσύστημα καινοτομίας να αναπτυχθεί. Τότε ίσως γίνει πραγματικότητα αυτό που μου έλεγε κάποιος καθηγητής του ΑΠΘ «Έχω την πατέντα, την ιδέα και κάποια αρχική χρηματοδότηση. Δεν είμαι όμως επιχειρηματίας. Θέλω τον άνθρωπο, αυτόν που στην αγγλική αποκαλείται entrepreneur που θα κάνει την ιδέα μου, την πατέντα μου προϊόν».