Αλλαγές στον εκλογικό νόμο, με τον οποίο θα πραγματοποιηθούν οι αρχαιρεσίες για την ανάδειξη των νέων οργάνων της αυτοδιοίκησης τον Οκτώβριο του 2023, ζητούν οι δήμαρχοι της Κεντρικής Μακεδονίας.
Το θέμα θα συζητηθεί στη σημερινή συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Κεντρικής Μακεδονίας, με κεντρικό ζήτημα τη μείωση των εδρών που επιφέρει ο νόμος, η οποία ανάλογα με την πληθυσμιακή κλίμακα είναι έως και έξι. Αυτό, όπως επισημαίνουν οι αιρετοί, σε συνδυασμό με τα αποτελέσματα της τελευταίας απογραφής, σύμφωνα με τα οποία στους περισσότερους δήμους καταγράφεται μείωση του πληθυσμού, οδηγεί σε υποεκπροσώπηση δημοτικών ενοτήτων, ακόμα και κάποιων που μέχρι πρότινος αποτελούσαν αυτοτελείς ΟΤΑ με τον νόμο «Καποδίστρια».
Σύμφωνα με τη διεξοδική μελέτη των στοιχείων που έκανε ο Α’ αντιπρόεδρος της ΚΕΔΕ, δήμαρχος Αμπελοκήπων – Μενεμένης, Λάζαρος Κυρίζογλου, εφόσον ισχύσει η απογραφή του 2021 στις εκλογές του 2023, οι 38 δήμοι της Κεντρικής Μακεδονίας χάνουν συνολικά 150 έδρες δημοτικών συμβούλων, κάτι εκτιμάται πως συνιστά μία διόλου ευκαταφρόνητη μείωση της εκπροσώπησης των τοπικών κοινωνιών. Οι μεγάλοι χαμένοι του νέου νόμου είναι οι δήμοι Χαλκηδόνος, Νάουσας και Νέας Ζίχνης, τα δημοτικά συμβούλια των οποίων θα μειωθούν κατά οχτώ έδρες. Ακολουθούν με μείον έξι έδρες οι δήμοι Θεσσαλονίκης, Καλαμαριάς, Λαγκαδά, Νεάπολης – Συκεών, Παύλου Μελά, Πυλαίας – Χορτιάτη, Βέροιας, Κιλκίς, Πέλλας, Κατερίνης και Σερρών, αλλά και Κορδελιού – Ευόσμου, ο δήμος που παρουσίασε τη μεγαλύτερη αύξηση πληθυσμού στην απογραφή. Η μείωση αυτή, εξάλλου, συνεπάγεται και μείωση του αριθμού των αντιδημάρχων, αλλά και των ειδικών συμβούλων – συνεργατών των δημάρχων από την 1η Ιανουαρίου του 2024. Μάλιστα, με βάση τα προσωρινά αποτελέσματα της απογραφής, τέσσερις δήμοι της Κεντρικής Μακεδονίας από τα εντελώς οριακά αλλάζουν πληθυσμιακή κλίμακα. Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση είναι ο δήμος Παύλου Μελά, που για 32 κατοίκους δεν πιάνει το όριο των 100.001, με συνέπεια να διαθέτει 35 αντί για 39 έδρες. Το ίδιο ισχύει για τους δήμους Χαλκηδόνας και Νάουσας που για 50 και 332 κατοίκους αντίστοιχα χάνει από 4 έδρες και Αμπελοκήπων – Μενεμένης που για 327 κατοίκους δεν συμπληρώνει το όριο των 50.001, με συνέπεια να μειώνονται οι έδρες στο νέο δημοτικό συμβούλιο από τις 35 στις 29. Ο μόνος δήμος που βγαίνει κερδισμένος κατά δύο έδρες είναι της Θέρμης, ο οποίος ανέβηκε από την πέμπτη στην έκτη κλίμακα, διότι άλλαξε το κατώτατο όριο από 60.001 σε 50.001 κατοίκους.
Ο νέος νόμος προβλέπει πως εάν οι δημοτικές ενότητες δήμων με πληθυσμό πάνω από 10.000 υπερβαίνουν τις έξι, ο αριθμός των μελών του δημοτικού συμβουλίου είναι εκείνος που αντιστοιχεί στην επόμενη κλίμακα. Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις που κρίνεται ότι πρέπει να υπάρχουν εξαιρέσεις, όπως ο δήμος Παιονίας, ο οποίος έχει προέλθει από την συνένωση 5 δήμων και κοινοτήτων, έχει έκταση 937 τετραγωνικά χιλιόμετρα, 42 ενεργά χωριά, ορεινές, ημιορεινές και πεδινές περιοχές.
Αλλοίωση της εκπροσώπησης στους μικρούς δήμους
Ένα άλλο σοβαρό ζήτημα είναι η αναλογική εκπροσώπηση της αντιπολίτευσης στους μικρούς δήμους, δεδομένου ότι δικαίωμα εκλογής συμβούλου έχει κάθε συνδυασμός που στην αρχική ψηφοφορία συγκέντρωσε ποσοστό 3%, ενώ το εκλογικό μέτρο μπορεί να ξεπεράσει και το 8,5%. Για παράδειγμα, σε έναν δήμο που εκλέγει 13 συμβούλους, ο συνδυασμός που θα πάρει 43% θα έχει οχτώ έδρες, με βάση τον νέο νόμο. Εάν υπάρχουν άλλοι πέντε συνδυασμοί που είναι πάνω από το μέτρο, θα μοιραστούν τις υπόλοιπες πέντε έδρες, ανεξάρτητα αν έχουν πάρει 3% ή 39%! Μία πρόταση για την αντιμετώπιση της καταφανούς αδικίας σε βάρος του δεύτερου συνδυασμού είναι το 3% να ισχύει μόνο όταν είναι μεγαλύτερο από το εκλογικό μέτρο.
Άγνωστος Χ η εκλογή προέδρου κοινότητας
Στα παράδοξα του νέο νόμου είναι ότι δεν αναφέρεται πουθενά ο τρόπος εκλογής του προέδρου της δημοτικής κοινότητας με πληθυσμό πάνω από 301 κατοίκους! Προτείνεται να εκλέγεται ο πρώτος σε σταυρούς προτίμησης σύμβουλος του επιτυχόντος συνδυασμού. Κρίνεται δε ορθότερο στις δημοτικές κοινότητες από 301 έως 2.000 κατοίκους πρόεδρος να εκλέγεται ο πρώτος σε σταυρούς προτίμησης του συνδυασμού που πλειοψήφησε στη συγκεκριμένη κοινότητα.