Του Σταύρου Κουμεντάκη*
Σε σειρά προηγούμενης αρθρογραφίας μας, μας απασχόλησε η ευθύνη των μελών του ΔΣ μιας ΑΕ. Συγκεκριμένα, ασχοληθήκαμε με την εσωτερική (ενδοεταιρική) ευθύνη των μελών του ΔΣ από πράξεις ή παραλείψεις τους, που θέτουν σε κίνδυνο την εταιρική περιουσία. Επίσης, με την «εξωτερική» ευθύνη των διοικητών της ΑΕ για την άμεση ζημία μετόχων ή τρίτων εξαιτίας της (παράνομης και υπαίτιας) δράσης τους. Επιπλέον, με την ευθύνη των προαναφερόμενων προσώπων έναντι εταιρικών δανειστών λόγω πρόκλησης ή παρέλκυσης της πτώχευσης. Στο παρόν θα μας απασχολήσουν οι λοιπές ευθύνες που ενδέχεται να βαρύνουν τους διοικητές της ΑΕ από φορολογικές παραβάσεις της τελευταίας.
Αλληλέγγυα Ευθύνη Διοικούντων Την ΑΕ
Οι διοικούντες την ΑΕ ευθύνονται προσωπικά και αλληλέγγυα για φορολογικές οφειλές και υποχρεώσεις της ΑΕ. Επίσης για τους τόκους, πρόστιμα, προσαυξήσεις και οποιεσδήποτε διοικητικές χρηματικές κυρώσεις επιβάλλονται επ` αυτών. Απαιτείται, όμως, να συντρέχουν σωρευτικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
(α) Τα προαναφερθέντα πρόσωπα πρέπει να είχαν τις ανωτέρω ιδιότητες είτε κατά τον χρόνο λειτουργίας του νομικού προσώπου είτε κατά τον χρόνο λύσης, διάλυσης ή συγχώνευσής του είτε κατά τη διάρκεια της εκκαθάρισής του.
(β) Οι οφειλές να κατέστησαν ληξιπρόθεσμες κατά την διάρκεια της θητείας των ανωτέρω προσώπων (με την επιφύλαξη διαφορετικών ρυθμίσεων).
(γ) Οι οφειλές να μην καταβλήθηκαν ή αποδόθηκαν στο Δημόσιο από υπαιτιότητά των ανωτέρω προσώπων-διοικητών.
Ποινική Ευθύνη Διοικούντων Την ΑΕ
(α) Ως προς τα εγκλήματα της φοροδιαφυγής:
Αυτουργοί θεωρούνται «…οι πρόεδροι των διοικητικών συμβουλίων, οι διευθύνοντες, εντεταλμένοι ή συμπράττοντες σύμβουλοι...(κλπ).
Ως αυτουργοί ή συμμέτοχοι των ανωτέρω εγκλημάτων, προβλέπεται ρητά ότι θεωρούνται και «…όσοι ασκούν στην πραγματικότητα τις εξουσίες και αρμοδιότητες που αντιστοιχούν στις κατονομαζόμενες στον ΚΦΔιδιότητες και θέσεις».
(β) Ως προς το αδίκημα της μη καταβολής βεβαιωμένων οφειλών στο Δημόσιο και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα:
Αυτουργοί θεωρούνται και οι προβλεπόμενες ποινές επιβάλλονται «...στους προέδρους των Δ.Σ., στους διευθύνοντες ή εντεταλμένους ή συμπράττοντες συμβούλους...» κλπ.
Στην περίπτωση που ελλείπουν όλα τα (ανωτέρω υπό α και β) πρόσωπα, οι ποινές επιβάλλονται κατά των μελών των ΔΣ των εταιρειών αυτών, εφόσον ασκούν πράγματι, προσωρινά ή διαρκώς, ένα από τα ως άνω καθήκοντα.
Νομιμοποίηση Εσόδων Από Εγκληματικές Δραστηριότητες
Επισημαίνεται, πάντως, ότι το κατά τα άνω έγκλημα της φοροδιαφυγής στοιχειοθετεί ευθύνη από νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες. Με άλλα λόγια: το αδίκημα της νομιμοποίησης συντρέχει, σωρευτικά, και με το αδίκημα της φοροδιαφυγής. Οι επαπειλούμενες ποινές για το αδίκημα της νομιμοποίησης εσόδων δεν είναι διόλου ευκαταφρόνητες.
Οι ευθύνες των μελών του ΔΣ είναι εξαιρετικά εκτεταμένες. Απορρέουν (και) από τις διατάξεις του νόμου για τις ΑΕ. Όμως, οι εκτός αυτού σχετικές ρυθμίσεις είναι, πιθανότατα, και οι περισσότερο σημαντικές. Μεταξύ αυτών και εκείνες που αφορούν τη μη πληρωμή φορολογικών υποχρεώσεων της ΑΕ. Η ευθύνη του υπόχρεου νομικού προσώπων και των συνυπόχρεων φυσικών είναι εις ολόκληρον και αλληλέγγυα. Σημαντικότερες όμως, για πολλούς λόγους, είναι οι σχετικές ποινικές ευθύνες των τελευταίων. Αν αναλογιστούμε, μάλιστα, πως οι υπεύθυνοι θα διωχθούν, δυνητικά, και για νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες, αντιλαμβανόμαστε πως οι σχετικές ευθύνες δεν είναι διόλου απλές. Ούτε αμελητέες.
Σταύρος Κουμεντάκης
Managing Partner
Koumentakis and Associates Law Firm