Σε κέντρο της παγκόσμιας καινοτομίας στον τομέα της Νανοτεχνολογίας θα εξελιχθεί η Θεσσαλονίκη μέσα στην επόμενη πενταετία.
Η πόλη που έτσι κι αλλιώς βρίσκεται στην αιχμή του κλάδου τα τελευταία χρόνια με το ιδιαίτερα δραστήριο και παραγωγικό οικοσύστημα Νανοτεχνολογίας, θα αποκτήσει το πρώτο στον κόσμο εργοστάσιο μαζικής παραγωγής οργανικών φωτοβολταϊκών τρίτης γενιάς, ενώ θα διαθέτει και Κέντρο Αριστείας, το οποίο που θα αναλάβει ηγετικό ρόλο σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο στη βασική εφαρμοσμένη και βιομηχανική έρευνα και καινοτομία στους ταχέως αναπτυσσόμενους τομείς των Οργανικών Ηλεκτρονικών, της Νανοϊατρικής και της Νανοτεχνολογίας.
Το εργοστάσιο παραγωγής εύκαμπτων οργανικών εκτυπωμένων φωτοβολταϊκών τρίτης γενιάς θα κατασκευαστεί με χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση ύψους 21,2 εκ. ευρώ στους Ταγαράδες της Θέρμης στο πλαίσιο του Flex2Energy project, που συντονίζει η ελληνική εταιρεία Organic Electronic Technologies και στο οποίο συμμετέχουν άλλοι 14 φορείς, έξι από τη Θεσσαλονίκη και εννέα από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το έργο, το οποίο ξεκίνησε τον Ιανουάριο προχωρά με τους προβλεπόμενους ρυθμούς, όπως έδειξε και η πρώτη εξαμηνιαία αξιολόγηση που πραγματοποιήθηκε προ ημερών.
«Ήδη έγινε η σχεδίαση της γραμμής του εργοστασίου, ενώ αρχίζουν και κόβονται τα μηχανήματα και παραγγέλνονται», ανέφερε στη Voria.gr ο συντονιστής του έργου Flex2Energy και πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων HOPE-A, καθηγητής του ΑΠΘ, Στέργιος Λογοθετίδης, ο οποίος έκανε λόγο για τη μεγαλύτερη δράση τέτοιου είδους όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά και για την Ευρώπη.
Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, το εργοστάσιο πρέπει να είναι έτοιμο μέχρι το τέλος του 2025 και να αρχίσει να παράγει τα πρώτα φωτοβολταϊκά. Μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2026 θα κάνει τις πρώτες δοκιμές ποιότητας με στόχο μέχρι το τέλος του χρόνου να αναπτύξει την πλήρη δυναμικότητά του, που υπολογίζεται σε 1 εκ. τετραγωνικά μέτρα φωτοβολταϊκών ετησίως.
Πολλές εφαρμογές
Τα τρίτης γενιάς εύκαμπτα οργανικά φωτοβολταϊκά που παράγονται αποκλειστικά στην Ελλάδα έχουν σημαντικά πλεονεκτήματα έναντι των προηγούμενων τεχνολογιών (από πυρίτιο και λεπτά υμένια). «Είναι εύκαμπτα, ελαφριά, ημιδιάφανα, οπότε μπορείς να τα τοποθετήσεις σε διάφορες επιφάνειες, σε κτήρια και σε θερμοκήπια που είναι οι κύριες εφαρμογές, αλλά και σε πάρκινγκ και στάσεις λεωφορείων. Επίσης, παίρνουν ενέργεια όχι μόνο από τον ήλιο, αλλά και από τον εσωτερικό φωτισμό. Ειδικά στα θερμοκήπια, έχουν τριπλό όφελος, με ταυτόχρονη παραγωγή ενέργειας και καρπών και μείωση της κατανάλωσης νερού. Από τα συγκεκριμένα οργανικά φωτοβολταϊκά περνάνε μήκη κύματος που έχουν φωτοσυνθετική ικανότητα, άρα είναι ιδανικά για τη βέλτιστη ανάπτυξη των φυτών στο ύψος και στους καρπούς που παράγουν. Έχει αποδειχτεί ότι με τη χρήση τους αυξάνεται έως και κατά 30% η παραγωγή των καρπών, ενώ μειώνεται 30% η κατανάλωση νερού ιδιαίτερα σε υδροπονικές καλλιέργειες. Και γενικά είναι μία εφαρμογή που έχει καλά αποτελέσματα, γιατί τα θερμοκήπια στην Ελλάδα είναι κυρίως πλαστικά, δηλαδή ελαφρές κατασκευές και δεν μπορείς να βάλεις βαριά φωτοβολταϊκά και αδιαφανή», εξήγησε στη Voria.gr η γεωπόνος της εταιρείας OET, Ευγενία Αθανασιάδου. Η ίδια σημείωσε ότι με τη δημιουργία της πρώτης παγκοσμίως γραμμής μαζικής παραγωγής οργανικών φωτοβολταϊκών θα ανοίξει η αγορά των OPV σε όλον τον κόσμο.
Μερικές από τις εφαρμογές των τρίτης γενιάς φωτοβολταϊκών παρουσιάζονται στο διεθνές πολυσυνέδριο Nanotechnology 2023, που πραγματοποιείται αυτές τις μέρες στη Θεσσαλονίκη και φέτος συμπληρώνει 20 χρόνια παρουσίας στην πόλη. Πάνελ για την κάλυψη κτηρίων ή παραθύρων και μάλιστα σε διαφορετικά χρώματα ή χωρίς γραμμές, για να καλύπτουν όλες τις στιλιστικές επιλογές, στάση λεωφορείου που παρέχει στους επιβάτες τη δυνατότητα να φορτίσουν το κινητό τους και ενεργειακές… τσάντες είναι μερικές από τις πρωτότυπες πατέντες που παρουσιάζονται στην έκθεση του συνεδρίου. Το έκθεμα, βέβαια, που κερδίσει τις εντυπώσεις είναι η ενεργειακά αυτόνομη καλοκαιρινή κατασκευή με δύο ξαπλώστρες και σκίαστρο από φωτοβολταϊκά, για όσους θέλουν να διατηρούν και τα κινητά τους φορτισμένα και το ψυγειάκι τους σε λειτουργία.
Η ΟΕΤ έχει δημιουργήσει και έξυπνα πάρκινγκ, καθώς επίσης πάνελ για ηλεκτρικά αυτοκίνητα, τα οποία μπορούν να εξασφαλίσουν έως και 10% παραπάνω ενέργεια.
Το διεθνές Κέντρο Αριστείας
Το Κέντρο Αριστείας COPE-Nano που δημιουργείται στη Θεσσαλονίκη είναι ένα εμβληματικό έργο που στοχεύει στην εξέλιξη του διεθνώς αναγνωρισμένου Εργαστηρίου Νανοτεχνολογίας LTFN του ΑΠΘ σε έναν αυτόνομο, ανεξάρτητο και βιώσιμο τεχνολογικό κόμβο. Το έργο έχει ήδη εγκεκριμένη χρηματοδότηση ύψους 30 εκ. ευρώ, εκ των οποίων τα μισά προέρχονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα υπόλοιπα από εθνικούς πόρους.
Η επίσημη έναρξη του προγράμματος έγινε τον Μάιο και ήδη περισσότεροι από 30 διεθνείς ακαδημαϊκοί, ερευνητικοί και βιομηχανικοί φορείς από την Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για συνεργασία και αξιοποίηση των υποδομών και των αποτελεσμάτων του κέντρου. Σήμερα, εξάλλου, αναμένεται να έρθουν στη Θεσσαλονίκη εκπρόσωποι από την Πολωνία, τη Λετονία και την Κύπρο, προκειμένου να αρχίσει η διαδικασία δικτύωσης.
Όπως ανέφερε ο κ. Λογοθετίδης, το παραδοτέο είναι σε έξι χρόνια, όμως το κτήριο που θα στεγάσει το κέντρο πρέπει να είναι έτοιμο σε τέσσερα χρόνια, προς το παρόν πάντως είναι μόνο μακέτα. «Εμείς θα θέλαμε να εγκατασταθούμε στις υποδομές που έχουμε εδώ, το Thess INTEC και την Αλεξάνδρεια Ζώνη Καινοτομίας, με τα οποία έχουμε υπογράψει συμβάσεις, όμως πρέπει να συμβαδίζουν με τα δικά μας δεδομένα», σημείωσε. Ο καθηγητής επισήμανε επίσης ότι τους δύο αυτούς μήνες υπήρξαν δυσκολίες που σχετίζονται τόσο με τις εθνικές εκλογές, δεδομένου ότι το 50% της χρηματοδότησης έρχεται από το κράτος, ενώ άλλαξαν υπουργοί και η αρμοδιότητα των επενδύσεων μεταφέρθηκε στο υπουργείο Οικονομικών από το Ανάπτυξης, αλλά και με τις πρυτανικές εκλογές και την καθυστέρηση στην ανάδειξη της νέας διοίκησης του ΑΠΘ. «Εμείς τώρα τρέχουμε, γιατί μερικά πράγματα είναι ανελαστικά», τόνισε και πρόσθεσε πως το Κέντρο Αριστείας που θα δημιουργηθεί θα είναι πρότυπο όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά και για όλη την Ευρώπη.