Του Σταύρου Κουμεντάκη*
Κατά τη διάρκεια της μακράς οικονομικής κρίσης συναντήσαμε σημαντικές πιέσεις (αλλά και μειώσεις) στους μισθούς και ημερομίσθια μέσω (και) νομοθετικών παρεμβάσεων. Οι τελευταίες αφορούσαν τον καθορισμό του ύψους τους αλλά και τις προσαυξήσεις τους. Ενδεικτικά μέσω της αναστολής των αυξήσεων που προέκυπταν από την πάροδο συγκεκριμένου χρόνου εργασίας (λ.χ. επίδομα τριετίας). Ο πρόσφατος εργασιακός νόμος κατήργησε, μεταξύ άλλων, της ως άνω αναστολή. Περί αυτών το παρόν.
Αναστολή Αυξήσεων Με Την Πάροδο Χρόνου Εργασίας
Από 14.2.2012 είχε ανασταλεί η ισχύς διατάξεων νόμων, κανονιστικών πράξεων, συλλογικών συμβάσεων ή διαιτητικών αποφάσεων, οι οποίες προβλέπουν αυξήσεις μισθών ή ημερομισθίων. Αντίστοιχα και αυτές που αφορούσαν υπηρεσιακές ωριμάνσεις, με μόνη προϋπόθεση την πάροδο συγκεκριμένου χρόνου εργασίας. Με βάση τη συγκεκριμένη νομοθετική πρόβλεψη, η προαναφερθείσα αναστολή θα διαρκούσε έως ότου το ποσοστό της ανεργίας διαμορφωθεί σε ποσοστό κάτω από το 10%.
Όσον αφορά, ειδικότερα, το επίδομα τριετίας ο χρόνος «πάγωσε» στις 14.2.12. Αξία είχαν οι τριετίες που είχαν συμπληρωθεί μέχρι την ημερομηνία αυτή. Όχι μεταγενέστερα.
Κατάργηση Της Αναστολής Αυξήσεων
Βάσει του πρόσφατου εργασιακού νόμου επαναφέρεται και μεταξύ άλλων, από 01.01.2024, η ισχύς διατάξεων που αφορούν υπηρεσιακές ωριμάνσεις, με μόνη προϋπόθεση την πάροδο συγκεκριμένου χρόνου εργασίας (ενδ.: επιδόματα χρόνου εργασίας, πολυετίας, πενταετίας και τριετίας). Κι αυτό χωρίς να έχει επιτευχθεί ο εθνικός στόχος της μείωσης της ανεργίας σε ποσοστό κάτω του 10%.
Τρόπος Εφαρμογής Της Άρσης Της Αναστολής
Για την προσαύξηση λόγω προϋπηρεσίας, ως χρόνος της αναγνωρίζεται ο χρόνος εξαρτημένης σύμβασης ή σχέσης εργασίας, που έχει διανυθεί σε οποιονδήποτε εργοδότη και σε οποιαδήποτε ειδικότητα πριν από τις 14.2.2012 και μετά την 1.1.2024. Η συγκεκριμένη, λόγω προϋπηρεσίας, προσαύξηση (δεδομένης και της κατάργησης, ήδη, από το 2019, του υποκατώτατου μισθού) καθορίζεται ως εξής:
(α) Για τους υπαλλήλους σε ποσοστό 10% για κάθε τριετία προϋπηρεσίας και έως τρεις τριετίες κατ’ ανώτατο όριο (προσαύξηση, δηλ., έως 30% για προϋπηρεσία εννέα ετών)˙
(β) Για τους εργατοτεχνίτες σε ποσοστό 5% για κάθε τριετία προϋπηρεσίας και έως έξι τριετίες (προσαύξηση, δηλ., έως 30% για προϋπηρεσία δέκα οκτώ ετών και άνω).
Όλα τούτα βέβαια υπό την προϋπόθεση πως δεν καταβάλλονται στους δικαιούχους εργαζόμενους αποδοχές υπέρτερες των νομίμων. Στην περίπτωση αυτή συμψηφίζεται με τις ανωτέρω προσαυξήσεις (εν όλω ή, κατά περίπτωση, εν μέρει) το υπερβάλλον των νομίμων αποδοχών
Αυτοδίκαια, όμως, θα ανασταλεί η ισχύς των ανωτέρω, ευνοϊκών για τους εργαζόμενους, ρυθμίσεων και αυξήσεων, στην περίπτωση που το ποσοστό ανεργίας 1.1.2027 και εντεύθεν (και για όσο χρονικό διάστημα) υπερβαίνει το 10%.
Τις ανωτέρω ρυθμίσεις έχουμε συνηθίσει να τις ακούμε υπό τη γενική επιγραφή «ξεπάγωμα τριετιών». Στοχεύουν στην (έστω και μερική) αποκατάσταση του εισοδήματος των εργαζομένων. Στην επαναφορά, επίσης, ευνοϊκών για κείνους ρυθμίσεων στα προ κρίσης επίπεδα. Οι (φερόμενοι ως) υπέρμαχοι των δικαιωμάτων των εργαζομένων παραπονούνται, από τη μία πλευρά, για το ελλιπές των ρυθμίσεων και περιορισμένο της αποκατάστασης των εισοδημάτων τους. Οι επιχειρήσεις, από την άλλη, τις αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό αναλογιζόμενες το συνολικό τους κόστους, τις συναφείς επιβαρύνσεις στα προϊόντα και υπηρεσίες τους καθώς και, αυτονοήτως, την ανταγωνιστικότητά τους. Η κυβερνώσα πλειοψηφία επέλεξε, πάντως, τη μέση οδό.-
Σταύρος Κουμεντάκης
Managing Partner
Koumentakis and Associates Law Firm