Θεσμικές μεταρρυθμίσεις και εκσυγχρονισμός του πλαισίου λειτουργίας της αγοράς ενέργειας, επενδύσεις στον τομέα της ενέργειας και υιοθέτηση των αρχών της «κυκλικής οικονομίας», είναι οι τρεις βασικές παράμετροι που ως χώρα και ως επιχειρήσεις θα πρέπει να εξετάσουν άμεσα, με σχέδιο και συγκεκριμένη στρατηγική, για την ανάπτυξη της χώρας.
Αυτό τόνισε ο πρόεδρος του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας και πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδας, Αθανάσιος Σαββάκης, στην ημερίδα της Voria.gr.
Ο κ. Σαββάκης επισήμανε ότι η μετάβαση της χώρας σε ένα νέο ενεργειακό πρότυπο, ουσιαστικά ήρθε μέσα από μια μνημονιακή υποχρέωση, σε ό,τι αφορά στην ηλεκτρική ενέργεια. Πρόκειται πέρα από αυτό για μια πραγματική μεταρρύθμιση, που δημιουργεί ένα νέο μοντέλο λειτουργίας της αγοράς. Διαμορφώνεται έτσι ένα πραγματικά νέο τοπίο στην αγορά της ενέργειας, όπου εξορθολογίζεται και εκσυγχρονίζεται η εγχώρια αγορά ενέργειας.
«Η λειτουργία του Χρηματιστηρίου Ενέργειας έχει ως στόχο να προσφέρει περισσότερη διαφάνεια και ασφάλεια στις συναλλαγές που αφορούν σε ενεργειακά αγαθά. Ουσιαστικά, το 'Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας' σταδιακά με τη λειτουργία του εξασφαλίζει ότι οι ενεργειακές συναλλαγές θα πάψουν να βρίσκονται υπό τον στενό έλεγχο του κράτους ή των κρατικών εταιρειών και θα πραγματοποιούνται με όρους αγοράς από τους συμμετέχοντες στην αγορά. Οπότε, το Χρηματιστήριο Ενέργειας θα αναλάβει τη διεκπεραίωση των ενεργειακών συναλλαγών, δηλαδή θα αποτελέσει την αγορά στην οποία παραγωγοί και έμποροι ενέργειας θα συναλλάσσονται. Πρόκειται στην ουσία για τη συμμόρφωση της χώρας μας στις σχετικές αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με στόχο τη βελτίωση του ανταγωνισμού και τη μείωση του κόστους ενέργειας για όλους τους καταναλωτές. Οι συγκεκριμένες αποφάσεις στοχεύουν στην ολοκλήρωση της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, δημιουργώντας το μοντέλο – στόχο (Target Model)», ανέφερε ο κ. Σαββάκης.
Ενιαία ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας
Όπως περιέγραψε ο κ. Σαββάκης αυτό το μοντέλο – στόχος θα παρέχει τις κατευθύνσεις στις αγορές των χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έτσι ώστε να θεσμοθετηθούν και να λειτουργήσουν ενιαίοι κανόνες οργάνωσης και λειτουργίας της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας σε εθνικό επίπεδο. «Με την επίτευξη του στόχου αυτού, θα μπορέσει να υπάρξει συνεργασία μεταξύ των επιμέρους αγορών, κι έτσι ευελπιστούμε ότι θα υπάρξουν ίδιοι όροι ανταγωνισμού και συνακόλουθα μείωση του κόστους ενέργειας για όλους ανεξαιρέτως τους καταναλωτές. Παράλληλα, με την εύρυθμη και ολοκληρωμένη λειτουργία του μοντέλου, θα επιτευχθεί η επέκταση των διασυνδέσεων μεταξύ των κρατών μελών, γεγονός που αυτονόητα συμβάλλει στην ενίσχυση της ασφάλειας του εφοδιασμού σε ηλεκτρική ενέργεια για κάθε χώρα. Το μοντέλο επιδιώκει να εξισορροπήσει την προσφορά ηλεκτρικής ενέργειας με τη ζήτηση, αλλά σε πραγματικό χρόνο, ούτως ώστε να αποφεύγονται μη αποδοτικές λύσεις για την κάλυψη των αιχμών του φορτίου ή οι στοχαστικές διακυμάνσεις από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Από την άλλη μεριά, το μοντέλο δημιουργεί μια διευρυμένη αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, που θα λειτουργεί με κανόνες διασυνοριακού εμπορίου, με την υπογράμμιση ότι οποιαδήποτε στιγμή το έλλειμμα μιας χώρας, μπορεί να καλυφθεί από το πλεόνασμα μας άλλης, και, μάλιστα, με όρους αγοράς».
Ο κ. Σαββάκης είπε ότι με αυτό το πλαίσιο λειτουργίας θα λυθεί και το βασικό πρόβλημα της εγχώριας αγοράς ενέργειας, που είναι η επάρκεια του ενεργειακού εφοδιασμού. Επίσης επιτυγχάνεται μείωση του ενεργειακού κόστους, με τη σύγκλιση των τιμών της ενέργειας σε όλες τις χώρες της ΕΕ, που θα... επιβάλει η ενιαία ευρωπαϊκή αγορά. «Τελικά, η συγκεκριμένη μεταρρύθμιση επιδιώκει να διαμορφώσει μια ενιαία αγορά ηλεκτρικής ενέργειας θα οδηγήσει σε άμβλυνση των τιμών μεταξύ των επιμέρους αγορών, ενώ η επίλυση του προβλήματος του εφοδιασμού θα οδηγήσει κι αυτό σε πιο αποτελεσματικές ροές ενέργειας», είπε ο κ. Σαββάκης.
Επενδύσεις
Οι επενδύσεις στην ενέργεια είναι επίσης ένας σημαντικός παράγοντας διαμόρφωσης του νέου τοπίου στην αγορά.
«Τα θέματα της λειτουργίας αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, της αγοράς αερίου, της λειτουργίας του Χρηματιστηρίου Ενέργειας, αλλά και των ιδιωτικοποιήσεων, θα πρέπει να τα εξετάσουμε υπό το πρίσμα της ανάπτυξης συνολικά της οικονομίας μας δηλαδή του ενεργειακού μας μέλλοντος», σημείωσε ο κ. Σαββάκης.
Η ανάπτυξη σύμφωνα με τον ίδιο μπορεί να προέλθει από δυο πηγές:
-Υλοποίηση επενδύσεων, και ειδικά παραγωγικών επενδύσεων.
-Άρση των πολλών στρεβλώσεων που εξακολουθούν να υφίστανται στο επιχειρηματικό περιβάλλον, και οι οποίες αυξάνουν αναίτια το λειτουργικό κόστος των επιχειρήσεων, άρα μειώνουν τη διεθνή ανταγωνιστικότητα των ελληνικών προϊόντων.
«Στο πλαίσιο αυτό η εξειδίκευση των μέτρων που έχει υλοποιήσει η κυβέρνηση που αφορούν στην ενέργεια και στο κλίμα, στο 'Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα' (ΕΣΕΚ) με χρονικό ορίζοντα το 2030 και η μακροπρόθεσμη στρατηγική έως το 2050, αποτελούν εξαιρετικές πρωτοβουλίες αφού πλέον, η χώρα μας διαθέτει σχέδιο για τη μείωση των συνολικών εκπομπών του αερίου του θερμοκηπίου πάνω από 50% έως το 2030 σε σχέση με το 2005. Σε κάθε περίπτωση, η μείωση περιβαλλοντικού αποτυπώματος συνολικά, αλλά ειδικά για τη βιομηχανία, θεωρείται εξαιρετικά κρίσιμη στην προσπάθεια των ελληνικών μεταποιητικών επιχειρήσεων για το άνοιγμα νέων αγορών, αφού απαιτητικές αγορές του εξωτερικού όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο, ζητούν από τις επιχειρήσεις που διαθέτουν τα προϊόντα τους στις συγκεκριμένες αγορές πιστοποιητικό μέτρησης του ανθρακικού αποτυπώματος. Γίνεται έτσι αντιληπτό ότι οι συγκεκριμένες χώρες θέτουν τεχνητά εμπόδια εισόδου για προϊόντα όπως π.χ. τα τρόφιμα, επιβάλλοντας έτσι έναν έμμεσο προστατευτισμό για τα εγχωρίως παραγόμενα προϊόντα», εξήγησε.
Ως μείζον θέμα για τη Βόρεια Ελλάδα, ο κ. Σαββάκης σε αυτό το επίπεδο έθεσε το ζήτημα της απόλιγνιτοποίησης της οικονομίας έως το 2028.
«Οι επιπτώσεις της στην εγχώρια παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας για να μην είναι αρνητικές, θα πρέπει να επιτύχουμε με μεγάλες όμως επενδύσεις – αφενός ο στόχος της αύξησης της συμμετοχής των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα στο 35% ως το 2030 και αφετέρου η υλοποίηση δράσεων εξοικονόμησης ενέργειας, ούτως ώστε η κατανάλωση το 2030 να είναι μικρότερη από αυτή του 2017. Η αύξηση της συμμετοχής των ΑΠΕ στο ενεργειακό μίγμα της χώρας, θα βοηθήσει στη μείωση του λειτουργικού κόστους της βιομηχανίας ζήτημα που προφανώς θα ενισχύσει τη διεθνή ανταγωνιστικότητα των μεταποιητικών επιχειρήσεων της χώρας. Επιπλέον, η προσδοκία υλοποίησης συνολικών επενδύσεων 44 δισ. ευρώ έως το 2030, μέσω των νέων έργων ΑΠΕ, της ανάπτυξης και ψηφιοποίησης των δικτύων μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικού ρεύματος, των υποδομών για το φυσικό αέριο, αλλά και των δράσεων βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης για κτίρια και μεταφορές, μπορεί να γίνει πραγματικότητα με την κατάλληλη πολιτική βούληση και με την ταχύτητα στη λήψη των σωστών αποφάσεων», υπογράμμισε.
Κυκλική οικονομία
Η τρίτη σημαντική παράμετρος που διαμορφώνει τη στρατηγική και το τοπίο στην αγορά ενέργειας συνολικά, σύμφωνα με τον κ. Σαββάκη, είναι αυτή της μετάβασης της οικονομίας μας προς ένα «κυκλικό μοντέλο».
Άλλωστε, η παγκόσμια, αλλά και η ευρωπαϊκή στρατηγική κατεύθυνση, που δεν είναι άλλη από τη μετάβαση προς το μοντέλο της «κυκλικής οικονομίας». Η χώρα μας μπορεί την επόμενη δεκαετία πράγματι να εφαρμόσει τις αρχές της κυκλικής οικονομίας και να επιτύχει την παραγωγή διεθνώς εμπορεύσιμων προϊόντων, υποστήριξε ο κ. Σαββάκης.
Ο κ. Σαββάκης πρότεινε:
1.Να αξιοποιήσουμε την «Κυκλική Οικονομία» ως αναπτυξιακή κατεύθυνση για τη χώρα μας. Όταν στην Ευρώπη έχουν σχεδιασθεί επενδύσεις στον τομέα της «Κυκλικής Οικονομίας» που ξεπερνούν τα 550 δισ. ευρώ, εμείς ως χώρα πρέπει να υιοθετήσουμε τη συγκεκριμένη κατεύθυνση και να την αξιοποιήσουμε για την υλοποίηση παραγωγικών επενδύσεων.
2.Να παραδεχθούμε όλοι, δηλαδή επιχειρήσεις, δημόσια διοίκηση και πολίτες, ότι η «Κυκλική Οικονομία» έχει πολύ σημαντική δυναμική, που θα πρέπει να αξιοποιηθεί. Συνεπώς, για να μπορούμε να μιλάμε για επιχειρηματική αξιοποίηση της σημαντικής αυτής ευκαιρίας, πρέπει να διαμορφώσουμε το κατάλληλο, νομοθετικό περιβάλλον, που θα διευκολύνει τις επιχειρηματικές πρωτοβουλίες «Κυκλικής Οικονομίας», και δεν θα τις καθυστερεί αναίτια. Οι υποψήφιοι επενδυτές πρέπει να ενθαρρύνονται και μάλιστα με έμπρακτο τρόπο.
Ο κ. Σαββάκης σημείωσε ότι δεν υπάρχει ενιαίο βιομηχανικό σχέδιο και άρα ουσιαστική βιομηχανική πολιτική. Για να υπάρξει πρέπει να επενδύσει η χώρα στο Green Deal, ενσωματώνοντας τους στόχους του σε μια ενιαία βιομηχανική πολιτική για την Ελλάδα, που θα λαμβάνει υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της χώρας και θα πατάει πάνω σε ένα επιτυχημένο μοντέλο μιας ανάλογου μεγέθους ευρωπαϊκής χώρας, όπως για παράδειγμα η Ολλανδία.